هزینه لوکس توسعه که مدتها است از پرداخت آن طفره می‌رویم؟! | مرجع مطالب آموزشی کسب و کار
هزینه لوکس توسعه که مدتها است از پرداخت آن طفره می‌رویم؟!
فریبرز فولادی
خلاقیت اینگونه پیش نمیرود که از هنرمند یا متفکر توقع داشته بشیم (یا خودش از خودش توقع داشته باشد) که هر روز صبح ساعت شش از خواب برخیزد و تا پایان روز یک اثر هنری یا یک ایده و نظریه جدید ارائه دهد.
هنرمندان و متفکران، به اوقات فراغت احتیاج دارند. به اوقاتی که هیچ کاری نکنند. مطلقا هیچ کاری! "ارسطو" در آغاز کتاب "متافیزیک" به این مضمون اشاره میکند و میگوید:
"بدین علت فنون ریاضی، نخست، در سرزمین مصر قوام گرفت. زیرا طبقه کاهنان، در آنجا، مجاز به فراغت و بیکاری بودند."
وقتی رادیو ملی ایران در دهه سی، تصمیم به ایجاد ارکستر موسیقی سنتی گرفت، جمعی از بزرگان این عرصه را به استخدام خود درآورده و به آنها حقوق پرداخت کرد. با این وجود، این تیم قوی از هنرمندان، تا دو سال، حتی یک قطعه موسیقی هم بیرون ندادند. اما پس از دو سال به ناگاه برنامه فاخر "گلها" ارائه شد که روزانه نیم ساعت، اثر ماندگار موسیقی ایرانی را برای بیست و سه سال به فرهنگ کشورمان عرضه کرد.
"ارسطو" در همان منبع اشاره میکند که برترین فرآورده هنرمند و متفکر، دستآوردیست که "هدفی سودمند" را ارائه نمیدهد. یعنی به زبان ساده تر: بی فایده است! هیچ نفعی به "ضروریات" زندگی نمیرساند. برنامه موسیقی گلها، چون مجسمه داوود، نیازی از ضروریات جامعه برطرف نمیکند. نقاشی های کلیسای سیستین، آثار شکسپیر یا فیلم های کیارستمی، همانقدر "بی فایده" هستند که بنای برج ایفل!
با این وجود، جامعه متمدن، موظف به فراهم کردن این اوقات فراغت برای هنرمند و متفکر است تا بتواند چنین فرآورده های بی فایده ای را تولید کنند.
در همان منبع، "ارسطو" ذکر میکند که: "به حکیم (متفکر/هنرمند) نباید فرمان داد، بلکه باید از او فرمان برد".
ساده تر بگوییم اینکه، جامعه باید اوقات فراغت برای هنرمند و متفکرش ایجاد کند، باید برای این اوقات هزینه کند تا هنرمند/متفکر دغدغه روزمرگی نداشته باشد، اما نباید به او چیزی را دیکته کند یا از او نتیجه ای سفارشی طلب کند. این هنرمند و متفکر است که به جامعه دیکته میکند و نه برعکس.
برای هر جامعه ای این یک هزینه "لوکس" است اما ضروری ترین هزینه لوکسی که جامعه باید پرداخت نماید. جامعه ای که این هزینه لوکس (مازاد) را نپردازد محکوم به عقب ماندگی فرهنگیست. عقب ماندگی فرهنگی، بدین معناست که فرهنگ رایج یک جامعه، از زمانه خودش عقب بماند. در چنین شرایطی، افراد آن اجتماع برای برآوردن نیازهای فرهنگی امروزشان، ناگزیر از رجوع به فرهنگ های بیگانه ای میشوند که با زمانه خودشان همگامند. بدینسان، فرهنگ از جوامع بروزتر به جوامع عقب مانده سرریز یا جاری میشود. عدم تطابقات فرهنگی، زیانیست که فرهنگ عقب مانده، به جزای پرداخت نکردن آن هزینه لوکس باید بپردازد.
