تاکید بر «اصل اجتماع» و اتفاق «تودۀ مردم»، در برابر آن دیدگاه | سیدحسین‌حسینی؛فلسفه/روش/نقدپژوهی
تاکید بر «اصل اجتماع» و اتفاق «تودۀ مردم»، در برابر آن دیدگاه و رویکردی است که هنوز به تلاشهای جناح های سیاسی و سیاسیون خاص دلبسته اند و هر یک، بدنبال پیروی از دستورات و تحلیلهای برآمده از دسته های وابستۀ سیاسی خود هستند، حال آنکه در شرایط کنونی هیچ امیدی به جناح های سیاسی و طبقات سیاسیون از هر نوع و طائفه و مَسلکی نیست؛ سیاسیون از هر دو جناح راست و چپ که با همۀ اختلافاتشان اما در یک امر مشترک اند و آن، بی توجهی به منافع مردم و کشور است. همگی سیاسیون مطرح که قابلیت کار داشتند در طول 40 سال گذشتۀ پس از انقلاب اسلامی، امتحان خود را پس داده و متاسفانه سربلند هم بیرون نیامدند و موقعیت کشور و جامعه و بخصوص سرنوشت جوانان ما را به این نقطۀ خطرناک و مبهم سوق داده اند. از این رو تنها راه حل، بدست خود مردم و تحقق تجمع های خرد و کلان تودۀ مردم از هر دسته و طیفی و بر سر هر مساله ای میتواند باشد.
تردیدی نیست که این امر به سادگی صورت نمیگیرد و نیازمند تلاشهای فکری تمامی اندیشمندان آزادۀ علوم انسانی برای پی جویی و پیشنهاد راهها و مسیرهای گوناگونی است تا به تحقق تجمع مردم و اشتراک و وحدت در هدف بیانجامد.
اما در اینجا به «راه حل کوتاه مدت سلبی» نیز میتوان اشاره داشت و آن،بایکوت مطلق و جدّی سیاسیون از هر دسته و جناحی توسط تودۀ مردم است. «بایکوت»(1) یعنی رهانمودن سیاسیون، طرد اجتماعی، منزوی ساختن، بی محلی مطلق، و بی پاسخ گذاشتن هر دعوت و درخواست و حتی عکس العمل در برابر اظهار نظرشان؛ سیاسیون از هر دو جناح راست و چپ و اصول گرا و اصلاح طلب که در یک طیف آنان، مادام که در مناصب دولتی باقی هستند وضعیت جامعه و مردم را خوب و مطلوب میدانند و همین که از پُست خود برکنار میشوند اظهار میکنند که جامعه در سرآشیبی سقوط و تباهی قرار گرفته است! در همین چند روز گذشته، یکی از فعالان سیاسی چپ گرا که تا دیروز مشاور رئیس جمهور پیشین بود در سخنانی میگوید: ر.ج. کنونی به واقعیات جامعه بی توجه است و دولت با چماق با مردم برخورد میکند و غیره. گویا ر.ج. پیشین به واقعیات جامعه باتوجه بود و همگان هم از یاد برده اند که 8سال از وعدۀ 100 روزۀ رونق اقتصادی وی گذشت ولی دردی از مشکلات مردم حل نشد. تردیدی نیست تا مردم گرفتار این سیاست بازی ها هستند مساله ای حل نمیشود.
از سوی دیگر در همین ایام اظهارنظرهای نابخردانۀ پیران فرسوده و جوانان خشک مغزی از جناح راست در باب حجاب را میشنویم که اوج فکری استدلال آنان از منطقۀ پایین تنه بالاتر نمیرود و در آنها جز مایۀ شرمساری و توهین به عموم مردم ایران، امر دیگری یافت نمیشود (ر.ک: هم او، 1401، گفتم عاقل می شوی اما نشد؛ فلسفه و نظام احکام، روزنامه اعتماد، شماره 5262).
بی تردید اینها فقط نمونه های بسیار کوچکی از واقعیت های موجود است اما نتیجه همان است که دیگر هیچ امیدی به طبقۀ سیاسیون از هیچ دسته و جناحی بصورت مطلق نیست مگر اینکه تودۀ مردم جدای از این دسته بندی های کاذب، اقدام موثری انجام دهند. اما آیا میتوانند؟
«الوین گلدمن» در کتاب «معرفت شناسی اجتماعی» پیرامون تحلیل چیستی «امر اجتماعی»، از چند احتمال یاد میکند از جمله: 1.تفسیر امر اجتماعی به عوامل اجتماعی در سنّتهای مارکسی شامل انواع مختلف منافع طبقاتی و سیاسی. 2.امر اجتماعی به معنای هرگونه رابطه بین دو یا چند نفر که طیف گسترده ای از تعاملات ارتباطی را دربر میگیرد. 3.امر اجتماعی به معنای باور جمعی و گروهی یعنی تجمع هایی که به یک «باور جمعیِ گروهی» رسیده باشند؛ چه بصورت «توزیعی»(الف) که تعدادی از افراد آن مجموعه به آن باور دست یابند، یا بصورت «جمع یکپارچه»(ب) یعنی گروه یکپارچۀ اجتماعی، یا بصورت ساختار «سلسله مراتبی»(ج) از بالا به پایین که قدرت تصمیم گیری در اختیار یک فرد و مقام مدیریتی باشد و سپس، کل مجموعه تابع آن تصمیم واحد باشند (ر.ک: گلدمن،الوین، 1395، معرفت شناسی اجتماعی، ترجمه مهدی رعنایی، تهران، انتشارات ققنوس، ص45-53). در کنار احتمالات گلدمن از احتمال دیگری نیز میتوان یاد کرد؛ و آن: 4.امر اجتماعی به معنای باور گروهی اما بصورت یک «سازمان اجتماعی» است که به معنای تحقق تجمع افراد در معنای وحدت ترکیبی جامعه با اصل قرار دادن عنصر اثرگذاری و هویّت بخشی سازمان (بماهوسازمان) خواهد بود. در این منظر به تفاوت قدرت «جمع ترکیبی» با قدرت آحاد افراد یا حتی جمع عددی و تلفیقی افراد در کنار یکدیگر، تاکید میشود(ر.ک: حسینی، سیّدحسین، 1398، آثار اجتماعی فعل مکلِّف؛ تحلیلی از منظر فقه الاجتماع، مهر، کد خبر 4715744 و نیز : هم او، 1399، اصل ترکیب روابط اجتماعی، روزنامه همدلی، شماره 1512).
