دلیل شرعی بودنِ علم رجال برای تصحیح احادیث حيدر حبّ الله ترجم | افکار و آراء حیدر حب‌الله
دلیل شرعی بودنِ علم رجال برای تصحیح احادیث
حيدر حبّ الله ترجمه: محمّد رضا ملايی
سوال:
لطفا ادله‌ی قرآنی و روایی را ذکر کنید که نشان می‌دهند علم رجال – به همین حالتِ کنونی‌اش – معیار تصحیح احادیث است.
جواب:
به نظر من، این سوال، اشتباه است. نمی‌توان گفت اعتبار و ارزش یک علم به این است که مشروعیتِ خود را فقط از قرآن و سنت به دست آورده باشد. آیا از قرآن و یا سنت، دلیلی بر صحیح بودنِ علومِ مکانیکی داریم؟ همان علومی که به وسیله‌ی آنها، ماشین‌ها – در هوا و خشکی و دریا – به حرکت در می‌آیند؟ آیا در قرآن و سنت، دلیلی بر صحتِ علومی همچون فیزیک و شیمی و یا روش‌های آنها و یا معیارهای آنها در تعامل با پدیده‌های طبیعی یافت می‌شود؟ حتی می‌توان این سوال را پرسید که آیا در قرآن و سنت، دلیلی وجود دارد که به ما، شیوه‌ی اجتهاد را یاد بدهد؟ همان شیوه‌ای که آن را در علم اصولِ فقهِ کنونی می‌بینیم؟ آیا امروزه، دلیلی از کتاب و سنت یافت می‌شود که شیوه‌ی ما در فهم احادیث را تصحیح کند؟ آیا دلیلی از قرآن و سنت وجود دارد که علم لغت – با تمام عرصه‌ی‌ها متفاوتش – را مشروعیت بخشد و استفاده از آن را به شیوه‌ی امروزی، تصحیح کند؟ آیا اهل بیت علیهم السلام، مردم را به کتاب‌ها و فرهنگ‌های لغت و کتابهای صرف و نحو و بلاغت ارجاع می‌دادند همانطور که امروزه، مفسر و محدث و فقیه، به این کتاب‌ها رجوع می‌کنند؟ حتی خودِ علم حدیث و ارزش روایات را نمی‌توان از خودِ روایت به دست آورد؛ زیرا از نظر منطقی، روایت نمی‌تواند خودش را ثابت کند. همچنین نمی‌توان صحیح بودنِ قرآن را با استناد به خودِ قرآن ثابت کرد و به عبارت دیگر، نمی‌توان گفت قرآن صحیح است چون خودش، خبر از صحت خود می‌دهد؛ زیرا قرآن نمی‌تواند خود را ثابت کند. بلکه برای اثباتِ صحتِ قرآن، باید از روش‌های علمی و عقلی و فکریِ دیگری استفاده کرد نه اینکه قبل از اثباتِ صحتِ قرآن، آیه‌ای از آن را بیاوریم و به وسیله‌ی آن، صحت قرآن را ثابت کنیم آنهم فقط با این استدلال که این آیه می‌گوید قرآن صحیح است. برای اینکه علم رجال، یک علم...
