برگی از تقویم تاریخ ۲۱ تیر زادروز خلیل ملکی | برگی از تقویم تاریخ
برگی از تقویم تاریخ
۲۱ تیر زادروز خلیل ملکی
( زاده ۲۱ تیر ۱۲۸۰ تبريز -- درگذشته ۲۲ تیر ۱۳۴۸ تهران ) سیاستمدار
او پس از تحصيلات متوسطه به آلمان رفت و در رشته شيمی به تحصيل پرداخت و مانند بسياری از جوانان آزاديخواه ديگر تحت تاثير انقلاب روسيه قرار گرفت و به كمونيسم گرايش پيدا كرد. او در اين باره در خاطراتش مي‌نويسد: «ما كمونيسم را انتخاب نكرديم، كمونيسم ما را انتخاب كرد» در آلمان به‌دليل درگيری‌اش با مقامات سفارت كه می‌خواستند برعلل مرگ دانشجویی كه بر اثر فشار آنان خودكشی كرده بود سرپوش بگذارند، بورس تحصيلي او به‌بهانه كمونيست بودن قطع شد و او ناچار به كار کردن شد و در نهايت بدون اتمام رساله دكترا، درسال ۱۳۱۲ به ايران بازگشت و دبير شيمی دبيرستانهای پايتخت شد. او در آلمان با دكتر ارانی آشنا شده و عضو گروه ۵۳ نفر كه متعاقب آن ۴ سال به‌زندان افتاد كه اين دوران زندان از او يك مبارز انديشمند و يك انسان شجاع و آبديده ساخت. در زمان دولت ائتلافی قوام و وزارت فرهنگ دكتر كشاورز، ملكی به‌مديركلی آن وزارتخانه منصوب شد و به‌حزب توده پیوست. سرانجام ملكی از اين حزب انشعاب كرد و گرچه در معرض تندترين اهانت‌ها و تهمت‌ها قرار گرفت اما به‌راه خود ادامه داد و در حقيقت او ابداع كننده مكتب سوسياليسم ايرانی و نيروی سوم بود.
وی در اواخر ارديبهشت ۱۳۳۰ با بقایی ائتلاف كرد و حزب زحمتكشان ملت ايران را تاسيس كردند و به‌حمايت از مصدق پرداختند اما پس از مقابله بقایی با مصدق، ملكی از او جدا شد و نيروی سوم را تشكيل داد كه اعضای آن در حوادث ۹ اسفند و ۲۸ مرداد از حاميان اصلی مصدق بودند. همچنين ملكی گرچه از مخالفان رفراندوم مصدق برای انحلال مجلس بود اما قاطعانه از او حمايت كرد.
او بعدها به انتشار نشريه نبرد زندگی مشغول شد و در صدد بر آمد تا نيروهای نهضت مقاومت ملی را در يك سازمان سياسي گرد هم آورد و به‌شدت در تقويت اين سازمان می‌كوشيد و حتی در اين راستا كنگره‌هایی با حضور نمايندگانی از ديگر كشورها هم برگزار کرده بود اما بعد او و يارانش را در جبهه ملی دوم نپذيرفتند
ملكي از اين مسئله بسيار رنجيده خاطر شد و نامه‌ای به‌مصدق نوشت و گلايه‌های خود را مطرح كرد. مصدق در پاسخ از اين مسئله با ابراز نارضايتی از ملكي حمايت كرد.
مرداد ۱۳۴۴ ملكی بازداشت شد، اما در دادگاه هم با قاطعيت از آرمانهايش دفاع كرد و از مصدق با نهايت احترام ياد كرد و به ۳ سال زندان محكوم شد و يك سال و نيم بعد آزاد شد و در خانه تحت نظر قرار گرفت.
او در تیرماه ۱۳۴۸ دچار دل درد شديدی شد و هنگامی‌كه به او گفتند زندگی‌اش بستگی به عمل جراحی دارد كه به احتمال زياد قلبش تحمل آنرا ندارد، پس از وصيت به آنكه او را در كنار مزار دكتر مصدق در احمدآباد به خاك بسپارند، خود را به دست جراحان سپرد و ۲ ساعت بعد زير عمل جراحی قلبش از حركت باز ايستاد.
@bargi_az_tarikh
#برگی_از_تقویم_تاریخ
