برگی از تقویم تاریخ ۲۱ تیر زادروز تورج دریایی | برگی از تقویم تاریخ
برگی از تقویم تاریخ
۲۱ تیر زادروز تورج دریایی
( زاده ۲۱ تیر ۱۳۴۶ تهران ) استاد تاریخ
او استاد «تاریخ ایران و جوامع پارسی‌زبان» و رئیس مرکز مطالعات ایرانی دکتر سموئل جردن در دانشگاه کالیفرنیا، ارواین است. از او تاکنون چندین کتاب و ده‌ها مقاله به‌چاپ رسیده و بخشی از آثار انگلیسی او به‌فارسی نیز ترجمه شده‌است. مدیریت پروژه «ساسانیکا» ویراستاری نشریه «نامه ایران باستان» و انتشار مقالات در گاهنامه‌های مهم ایران‌شناسی از دیگر فعالیت‌های اوست.
وی دوران دبستان و دبیرستان را در ایران و یونان گذراند و در سال ۱۹۹۹ از دانشگاه کالیفرنیا در لُس‌آنجلس دکترای تاریخ گرفت. او در صفحه شخصی در مورد پیشینه خانواده‌اش نیز توضیح داده و آن‌گونه که از این اطلاعات برمی‌آید او از نوادگان ناخدا ابراهیم دریایی، ناخدای کشتی پرسپولیس است که در بوشهر فعالیت داشت. کشتی پرسپولیس نخستین ناو جنگی مدرن بود که دولت ایران در زمان ناصرالدین‌شاه وارد خلیج پارس کرد.
دریایی در گفتگو با روزنامه توقیف‌شده اعتماد ملی، انگیزه‌اش از پژوهش تاریخ ساسانیان را، وقف زندگی علمی‌اش به‌تاریخ ساسانیان می‌داند و درباره علت آن گفته‌است: «برای این‌که فراموش شده‌اند؛ در ایران به‌نوعی و در خارج کاملاً. به هرحال باید یک ناجی داشته باشند.»
در سال ۲۰۱۰ «انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» (BRISMES) کتاب «ایران ساسانی» (Sasanian Persia) نوشته تورج دریایی را به‌عنوان یکی از سه برنده جایزه امسال «انجمن دوستی بریتانیایی-کویتی» در زمینه پژوهش‌های خاورمیانه معرفی کرد.
«انجمن بریتانیایی مطالعات خاورمیانه» این کتاب را «یک شاهکار» و «کتابی واقعاً عالی» توصیف کرد.
به‌گفته داوران اهدای جوایز این انجمن، کتاب ایران ساسانی، «در روزگاری که اروپامحوری، باعث شده تا مطالعات دوران باستان با تحریف روبه‌رو شود، وزنه‌ای به‌موقع در برابر این تحریف‌ها قرار داده‌است.»
جوایز این انجمن هرساله به‌بهترین آثار دانشوران تعلق می‌گیرد که به‌زبان انگلیسی در موضوع خاورمیانه نوشته‌شده باشد و نخستین بار در بریتانیا به‌چاپ رسیده باشد.
دریایی در کتاب «ایران ساسانی» تلاش کرده‌است تا به آن بخش از تاریخ که معمولاً مورد غفلت قرار گرفته، یعنی تاریخ اجتماعی بپردازد و با استفاده از منابعی تازه، روند شکل‌گیری نهادهای اداری ایران را از زمان اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی تا دوران یزدگرد سوم، آخرین شاه این دودمان پیگیری کند. بررسی فراز و نشیب کوشش‌های نوادگان یزدگرد سوم برای برپایی حکومتی ایرانی، در حدود یک قرن پس از شکست ساسانیان از اعراب، بخشی دیگر از اثر تحقیقی تورج دریایی را تشکیل می‌دهد.
شایان ذکر است که کتاب «ایران ساسانی» (Sasanian Persia) با نام «شاهنشاهی ساسانی» و البته با نام اشتباه انگلیسی The Sasanian Empire توسط انتشارات ققنوس و به ترجمه مرتضی ثاقب‌فر به‌زبان فارسی چاپ شده است.
علاوه بر تاریخ دوران ساسانی، تورج دریایی در حوزه پژوهش در زبان و ادبیات فارسی میانه، دین زرتشت و سکه‌شناسی ایرانی نیز از دانشگاهیان فعال است و ویراستار کتابی درباره احمد تفضلی زبان‌شناس ایرانی "نوشته محمود امیدسالار" است.
از کتاب‌های تورج دریایی که به‌فارسی چاپ شده‌اند می‌توان به «شاهنشاهی ساسانی»، «شهرستان‌های ایرانشهر» و «غروب یک امپراطوری» اشاره کرد.
@bargi_az_tarikh
#برگی_از_تقویم_تاریخ
