نوآوری و نوآفرینی، مبتنی بر ذاتِ «آفرینشگریِ» ردیف موسیقی ملی | فرهنگ، هنر و موسیقی
نوآوری و نوآفرینی، مبتنی بر ذاتِ
«آفرینشگریِ» ردیف موسیقی ملی
موسیقی فارس- محمدرضا ممتازواحد | در روایت آوازی مرحوم «عباس کاظمی»، گوشه‌ای به‌نام «سروی»۱ در ردیف آواز دشتی اجرا شده است. یکی از ویژگی‌های ردیف منحصربه‌فرد استاد فقید عباس کاظمی، تنوع و تلونِ گوشه‌های غیرمُدالِ آن است. اهالی فن موسیقی واقفند که گوشه‌های ردیف موسیقی ملی به‌دو دسته‌ی گوشه‌های مُدال و گوشه‌های غیرمُدال قابل تقسیم است. گوشه‌های مدال حایز تشخص مایگی (مقامی) هستند و گوشه‌های غیرمدال عاری از تشخص مایگی است. به‌عبارتی، گوشه‌های مُدال در دستگاه‌ها جاری است و گوشه‌های غیرمُدال در گوشه‌های مُدال جریان دارد.
حال نکته اینجاست هر چند شادوران عباس کاظمی این گوشه را در آواز دشتی (منطقه‌ی مُدالِ درآمد) اجرا کرده است ولی در بسیاری از مناطق مُدال در زنجیره‌ی هفت دستگاه و پنج مایه‌ی آوازی اگر به‌اصطلاح خوش بنشیند و یا به‌تعبیری در هر مقامی اگر «مقیم» گردد، قابلیت اجرایی خواهد داشت و این مهم مؤیدِ چشمه‌ی لایزال و لایتناهی ایده و ملودی در کارگان موسیقی ملی ایران است. توجه به‌این مهم، خواننده و نوازنده را به‌جمله‌پردازی‌هایی جدا از جمله‌بندی‌های شعری و تحریریِ ردیف متوجه می‌سازد و این جمله‌ی ارزشمند استادان سنت‌گرای موسیقی ایرانی را نیز بیشتر تبلور می‌بخشد که هر بار «آفرینش» در بازاجرایی ردیف موسیقی ملی، رازی از رموز این میراث فرهنگی ناملموس است.
"عباس کاظمی" (۱۳۱۰- ۱۳ فروردین ۱۳۸۱)، بهره‌مند از محاضر حسین یاور و میرزاعلی قاری، در زمره‌ی آخرین حلقه‌ی اتصال نسل خویش با قدما بود. این نکته را فرموش نکنیم بعد از شکل‌گیری رسانه‌های جمعی (در این نوشتار تأکید بر رسانه‌ی رادیو و تلویزیون است) هنر موسیقی در دو شکل "موسیقی رسانه‌ای" و "موسیقی غیررسانه‌ای" تداومِ حیات یافت و کانون موسیقی اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نبود. عباس کاظمی در نسل خود از هنرمندان موسیقی غیررسانه‌ای اصفهان و رهروی سُلوکِ هنری اسلاف خود چون عبدالرحیم اصفهانی و میرزاعلی قاری بود. مصاحبه‌‌ی منتشر شده با وی در شماره سوم فصلنامه موسیقی مقام (پاییز و زمستان ۱۳۷۷) هنوز هم خواندنی است و اما کلام آخر:
این‌که مردم نشناسند تو را غربت نیست
غربت آن است که یاران ببرندت از یاد
پی‌نوشت:
۱. نسخه‌ی صوتی پالایش یافته‌ی گوشه‌ی سروی برگرفته از صفحه‌ی "گلستان آواز" به‌مدیریت آقای حمیدرضا غلامی است. بدینوسیله از زحمات و خدمات ایشان جهت بسط و اشاعه‌ی روایت آوازی استاد عباس کاظمی در شبکه‌های اجتماعی نهایت سپاس و امتنان را دارد.
این نوشتار به‌تاریخ ۴ تیر ۱۴۰۰، در پایگاه خبری- تحلیلی موسیقی فارس منتشر شد.
#عباس_کاظمی #گلستان_آواز #حمید_رضا_غلامی #محمد_رضا_ممتاز_واحد #قول_و_غزل_در_ساز_و_قلم
Join @Culture_Art_Music
