بخش دوم مقاله «وضعیت واقعی سیاسی و فرهنگی جامعۀ فرانسه و افسان | اکبر گنجی
بخش دوم مقاله «وضعیت واقعی سیاسی و فرهنگی جامعۀ فرانسه و افسانه ی فرانسه ی کوررنگ»
نژادپرستی هرکجا رخ دهد مصیبت‌بار است. به‌عنوان مرد سیاه‌پوستی که هم در ایالات‌متحده زندگی کرده و هم در بریتانیا، می‌توانم بگویم که سیاهان بیش از بقیه در معرض اعمال خشونت پلیس هستند؛ نه فقط به این دلیل که تجربۀ زیستۀ من و افراد مشابه من چنین چیزی را ایجاب می‌کند، بلکه به این دلیل که داده‌های پژوهشی این را می‌گویند. اگر قرار باشد روزی در مصافِ بی‌عدالتی قرار گیرم حداقل می‌خواهم بتوانم آن را کمّی و بررسی کنم و خواهان ریشه‌کنی آن شوم. می‌خواهم به نمایندگانی رأی دهم که عهد می‌بندند با نژادپرستی مبارزه کنند و سپس با سنجش میزان توفیق یا ناکامی‌شان آن‌ها را مسئول بدانم. هیچ‌یک از این‌ها درحال‌حاضر در فرانسه امکان‌پذیر نیست.
درواقع افسانه یا اسطورۀ جمهوری کور رنگِ فرانسه بیان‌گر دولتی است که اقلیت‌های قومی را با دست‌کاریِ روانی از پا درمی‌آورد و قربانیان نژادپرستیِ سیستماتیک به‌خوبی با آن آشنا هستند. بسیاری از مهاجران غالباً سیاه‌پوست یا مهاجران آفریقای شمالی هستند و در "سیته‌ها" یا حومه‌های شهر و حاشیۀ شهرهای بزرگ فرانسه زندگی می‌کنند؛ جایی که سطوح بالای محرومیت اقتصادی و اجتماعی نه فقط به ناامیدی و درماندگی دامن می‌زند بلکه حس خشم درقبال بی‌عدالتیِ منبعث از نابرابری‌های پنهان نژادی را شعله‌ور می‌کند. طبیعتاً رفتار نژادپرستانه‌ای که پلیس، به‌ویژه در برخورد با مردان جوانِ رنگین‌پوست در پیش گرفته، این خشم را تشدید و هشدار توقف پلیس را به نقطۀ اشتعال معترضان مبدل می‌سازد. در سال2017 در پی حملات تروریستی قانون جدیدی تصویب شد که به پلیس اختیارات بیشتری برای استفاده از سلاح گرم می‌داد. این قانون به این صورت توجیه می‌شد که درصورت عدم توجه راننده به اخطار توقف پلیس، ممکن است فرد خاطی به افراد دیگری که در مسیر قرار دارند، آسیب برساند. فعالانی مثل سابرینا سبایهی نمایندۀ پارلمان فرانسه ابهام موجود در این قانون را محکوم کرده و به افزایش چشم‌گیر اخطارهای توقف پلیس پس از تصویب این لایحه اشاره کرده‌اند. تحقیقات رویترز نشان می‌دهد که در سال 2022، سیزده نفر به دست پلیس و به این شیوه جان خود را از دست داده‌اند. ناهِل سومین قربانی در سال جاری است و اکثر قربانیان از سال2017 سیاه‌پوست یا عرب بوده‌اند.
در چند روز گذشته واکنش‌ها نسبت به مرگ ناهل بهتر از هر گراف و نموداری نشان‌می‌دهند که تنش‌های نژادی در حومۀ شهرها چقدر جدی شده‌اند. آشوب‌گران در هیاهوی اسفبارِ خشونت و چپاول عمدتاً نمادهای جمهوری را هدف قرار داده‌اند؛ تالارهای شهر و مدارس به آتش کشیده‌شده‌اند و افسران پلیس و آتش‌نشانان هدف حمله قرارگرفته‌اند. روز پنج‌شنبه راهپیمایی 6000 نفری در شهر نانتر فرانسه برای ادای احترام به ناهل و با فراخوان مادرش برگزار شد ولی به درگیری‌های گسترده با مأموران حکومت انجامید. درنتیجه ضرورت دارد که دولت فرانسه فوراً به درخواست‌های سبایحی و سایر مبارزان برای رفع ابهامات قانونی توجه کند. باید شرایط استفاده از سلاح گرم پس از اخطار توقف پلیس مشخص شود و فرایند آموزشیِ پرسنل مجری قانون اصلاح شود. تازمانی‌که نژادپرستی سیستماتیکِ پلیس فرانسه قابل بررسی، کمّی‌شدن و رسیدگی نباشد، فقیرترین و فرودست‌ترین حومه‌ها نشان رمز بی‌عدالتی و تنش‌نژادی خواهند بود. نمی‌توان از آن‌ها حرفی زد ولی به جرقه‌ای افروخته خواهند شد. احتمالاً تنها برندۀ انفجار خشم عمومی در حومۀ فرانسه -اتفاقی که در این هفته رخ داد- جناح راست افراطی است که فرصت را غنیمت می‌شمارد تا از تفرقۀ نژادی و بیگانه‌ستیزی برای منافع انتخاباتی‌اش استفاده کند. شعار جمهوری فرانسه "آزادی، برابری و برادری" است و الهام‌بخشِ کشورهای دموکراتیکِ سراسر جهان ازجمله وطن من یعنی ایالات متحده است. تضعیف این ارزش‌ها که برآمده از ناتوانی در بررسی و رسیدگی به نژادپرستی سیستماتیک است سبب می‌شود که بسیاری از شهروندان فرانسوی ناامنی، بیگانگی و نادیده‌گرفتن‌شدن از جانب دولت را احساس کنند و در وضعیتی غم‌انگیز و غیرقابل‌توجیه قرار بگیرند. بیایید امیدوار باشیم که تراژدی کشته‌شدنِ ناهلِ جوان دست‌کم سرآغاز بحثی معنادار درخصوص نژادپرستی و تبعیض سیستماتیک در فرانسه و نحوۀ غلبه بر آن به‌خاطر ارزش یکایک شهروندان فرانسوی باشد. شاید هرگز به‌طورقطع ندانیم که آیا نژاد ناهل در کشتن او دخالت داشته است یا خیر؛ اما اگر حتی طرح چنین پرسشی تابو قلمداد شود، راه را اشتباه رفته‌ایم.
https://edition.cnn.com/2023/06/30/opinions/paris-police-shooting-nahel-racism-magee/index.html
