2022-04-05 19:59:25
خلاصه مطلب| ماه رمضان؛ بهار مراقبه (قسمت اول)
پیرامون آداب مراقبه در ماه مبارک رمضان
استاد فیاض بخش
روزه؛ وسیله‌ای ارزشمند برای مراقبه در ماه رمضان: به خاطر سبکی شکم و صفای قلب
ماه رمضان بهار مراقبه است؛ چرا که طبق بیان بسیاری بزرگان، مشکل اصلی سالک در ابتدای راه، شواغل خارجی است و مهمترین این شواغل، بدخوری و پرخوری است.
در روایات آمده که انسان هیچ ظرفی را بدتر از ظرف شکم پر نمی‌کند. از همین رو یکی از خوشی های اهل معنا که از دنیا به برزخ مهاجرت می‌کنند این است که «خدایا از دست شکم راحت و آسوده گشتیم!» زیرا که در آنجا از تغذیه ای که شکم را سنگین کند خبری نیست و می‌توانند دائما به عبادت مشغول و محو در او باشند.
همچنین میرزا جواد آقا در المراقبات می نویسد که از جمله آثار روزه، علاوه بر سبکی و فراغت شکم، صفا یافتن روح و قلب انسان است. بنابراین اسباب بسیار ارزشمندی برای مراقبه در ماه رمضان در اختیار سالک است که باید که از آن استفاده نمود.
اولین مرحله مراقبه: کنترل حرام و حلال
کمترین مراقبه که ساده‌ترین مرحله آنست و پیغمبر اکرم(ص) در خطبه عمومی خود در شروع ماه رمضان بیان فرمودند، مراقبه بر کنترل حرام و حلال الهی می‌باشد.
روزه زبان (مراقبه زبان)؛ مقدم بر روزه شکم!
در روایتی از امیرالمؤمنین(ع) آمده که روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است. پس میتوان گفت اینکه خداوند روزه شکم را بر امت اسلام واجب فرمود، به دلیل تخفیف به امت اسلام بود. وگرنه روزه زبان نیز در سایر امم رایج بود.
در خطبه پیغمبر اکرم(ص) آمده که روزه زبان جزء لوازم روزه است. در حدیث معراج نیز دارد که کسی که روزه بگیرد ولی زبان خود را کنترل نکند، مانند کسی است که به نماز ایستاده است ولی قرائت ندارد و من اجر قائمین را به او می‌دهم ولی ثواب عابدین را به او نمی‌دهم زیرا که او زبان خود را کنترل ننموده است.
از امیرالمؤمنین(ع) نیز روایت شده که اگر می‌خواهی روزه بگیری، بدان که کمترین روزه، روزه شکم است و تو باید که روزه زبان نیز داشته باشی.
لذا اگر می‌توانید، بگردید و گناه اصلی که مانع سلوک شما است پیدا کنید و بر روی آن روزه بگیرید. اگر نیافتید به دستورات عمومی عمل نمایید و روزه زبان بگیرید. نه اینکه اصلا حرف نزنید، بلکه روی زبان خود کنترل داشته باشید.
یک دستور عملی برای کنترل زبان: تمرین کنید که آرام صحبت نمایید؛ زیرا کسی که می‌خواهد به تندی پاسخ مردم را دهد و صحبت نماید، نمی‌تواند روی سخن خود کنترل داشته باشد؛ پس ابتدا سخن خود را مزمزه نمایید و بعد حرف بزنید. در این مورد احتیاط نمایید. در ماه رمضان احتیاط ممدوح است.
مرحوم آیت‌الله بهجت می‌فرمودند که احتیاط در مورد زبان در تمام سال ممدوح است. پس در ماه رمضان این احتیاط را دوچندان نمایید.
روزه قلب (مراقبه قلب)؛ مقدم بر روزه زبان و شکم!
حضرت امیر(ع) روزه قلب را چنین توضیح می‌دهند: انسان سعی نماید که حتی فکر گناه نیز به ذهنش نیاید. نگویید که روزه قلب دست ما نیست، چرا که انسان می‌تواند جلوی مقدمات فکر گناه کردن را بگیرد.
در کتاب المراقبات آمده که با افطار عمدی، روزه باطل می‌شود، ولی شخص همچنان موظف به ادامه روزه است و تا مغرب باید همچنان امساک کند زیرا که باید حریم ادب ماه رمضان را حفظ نماید. به همین سیاق، اگر کسی در ماه رمضان از زبان و قلب و یا دیگر جوارح او گناهی صادر شد، روزه باطنی او باطل می‌شود ولی باید همچنان مراقبه را حفظ نماید. این بیانات نشاندهنده مراتب سخت و پیچیده مراقبه است.
کانال جلوه نور علوی
@JelvehNoorAlavi
1.8K views16:59
م
