فواید تاریخی دیوان محتشم کاملترین مجموعه دواوین و اشعار محتش | کانال پژوهشی کاشان شناسی

فواید تاریخی دیوان محتشم

کاملترین مجموعه دواوین و اشعار محتشم با عنوان #هفت_دیوان_محتشم_کاشانی (۹۹۶-۹۳۵ ه) در دو مجلد با مقدمه، تصحیح و تعلیقات #عبدالحسین_نوایی و #مهدی_صدری (تهران: #میراث_مکتوب، ۱۳۸۰) نشر شده است.

دیوان ششم از هفت دیوان محتشم با عنوان ضروریات، به #ماده_تاریخ های سروده شده توسط وی اختصاص دارد.

برخی از آنها مانند ۶ رباعی جهت تاجگذاری #شاه_اسماعیل_دوم متضمن رقم عجیب ۱۱۲۰ ماده تاریخ است و شاهکاری در این زمینه محسوب می‌شود.

بیشتر ماده تاریخ ها به مرگ شاعران، اهل سیاست، عالمان و #مشاهیر_کاشانی عصر اختصاص دارد، برخی نیز ماده تاریخ ایجاد بنا و چاه و ساخت و ساز است.

برخی نیز درباره حاکمان و یا وزیرانی است که به‌ حکومت کاشان منسوب شده اند و برای شناسایی اوضاع سیاسی کاشان در عصر محتشم مفید است.

ماده تاریخ های محتشم از جهت جغرافیای تاریخی نیز جالب است.
مثلا ما از وجود ۳ دروازه شهر در آن دوره آگاه می شویم.
محتشم به حفر دو چاه سرد بر
#دروازه_عطا به سال ۹۶۸ ص ۱۵۳۶ و تعمیر برکه بر #دروازه_دولت به سال ۹۸۹ اشاره دارد. ص۱۵۸۱

این امر نشان می دهد که این دروازه ها در قرن دهم هم برجای بوده اند، در این باره وجود دروازه دولت اهمیت بیشتری دارد چون تصور می کردیم اين نام بعدها به دروازه دولت داده شده است.

همچنین از احیای #دروازه_سیدبیک به فرمان #محمدخان_ترکمان در سال ۹۹۱ اشاره دارد که نامی ناآشنا برای دروازه‌های شهر است. ص ۱۵۸۷
تعمیر #قلعه_جلالی به امر محمدخان ترکمان به سال ۹۹۲ انجام شده است. ص۱۶۰۹

اطلاعاتی مانند دفن عبدالغنی برادر محتشم در مشهد عطای موسی (#سلطان_عطابخش) به سال ۹۵۹ ص۱۴۷۷ و ایجاد چاه سرد حوالی روضه سلطان حسن موسی ص ۱۵۳۵ که باید #زیارتگاه_میرنشانه باشد نیز قابل توجه است.

اعدام #محمود_کفجه به سال ۹۷۵ که او را سر ملعونان می داند ممکن است با کشتار #نقطویه در دوره شاه طهماسب مربوط باشد. ص ۱۴۷۸

تاریخ طلسمی که #ملاعنایت الله به فرموده ولی خان بیک ساخته بود در سال ۹۸۸ ص ۵و۱۵۷۴ که بی زحمت دلو و رسن آب از چاه بیرون می‌آمد نیز مهم است چون این ملاعنایت نابغه‌ای بوده که ساعت آبی #میدان_عمادی را نیز با چندین ظرائف بازسازی کرده است.

وقف #شدّه که همان توغ یا علم است به سال ۹۹۰ص۱۵۹۹، همچنین اشاره به مرگ چند روضه خوان و قصه‌خوان نیز متضمن گستردگی آیین‌های محرم در دوره وی است از جمله سید حسین روضه خوان، جمال قصه خوان، #حافظ_محمدجان_روضه_خوان و میرسلطان عاشورخوان.
#کاشان‌پژوهی
#محمد_مشهدی_نوش‌آبادی
https://www.instagram.com/p/CbDRmEbIW6F/?utm_medium=share_sheet