انسان و آزادی آزادی کیفیتی است کاملاً متفاوت با هرگونه واکن | عرفان و خودشناسی
انسان و آزادی
آزادی کیفیتی است کاملاً متفاوت با هرگونه واکنش، هر گونه تمایل و هر گونه آرزو. شما ممکن است به سادگی دست از یک عقیده برداریـد ــ مـثلاً از طریـق استدلال و تجزیه و تحلیل به بیهودگی آن عقیده پی ببرید و خود را از پایبندی به آن عقیده آزاد گردانید؛ ولی انگیزه ی شما در آزاد گشتن از آن عقیده واکنشی است که نسبت به آن عقیده پیدا کرده اید ـ و واکنش غیر از آزادی است. انگیزه و تمایل شما به آزادی از آن عقیده این اسـت کـه مـثلاً آن عقیده دیگر مناسـب اوضاع و احوال زمانه ما نیست، دیگر بـاب روز نیست، موافـق بـا خـرد و عـقـل نیست، یا چندان طرفداری ندارد؛ بنابراین شما می خواهیـد خـود را از آن آزاد گردانید، ولی همه این هـا واکنش انـد. آیـا واكـنـش بـه منظور دوری جستن از چیزی، آزادی است یا آزادی کیفیتی است کاملاً متفاوت با واکنش، چیزی است بدون هرگونه انگیزه و مستقل از هر گونه تمایل یا هر گونه اوضاع و شرایط خاص معتقد شدن به جهان وطنی، یـا بـه هـر دليـل دیگر دست از عقیده وطن پرستی بردارید؛ ولی آیا این آزادی است؟ نه آزاد گشتن از یک چیز و وابسته و مقید شدن به عکس آن آزادی نیست، بلکه واکنش است. یک رهبر سیاسی یا معنوی یک طرح و الگوی ایدئالی را بر شما عرضه می کنـد و می گوید هر گاه آن الگو را بپذیرید و از طریق ریاضت، کنترل و تمرین، رفتار خـود را با آن الگو انطباق بدهید، سرانجام به آزادی و رهایی خواهید رسید. ولی تلاش شما برای انطباق با آن طرح و الگو یک واکنش است، و بنابراین شما را به رهایی نمی رساند. آزادی به معنا واقعی هنگامی وجود دارد که ذهـن بـه عـلـت برخورداری از یک انرژی سرشار، باز و یکپارچه بسیار متحرک، نیرومنـد و فـعـال می گردد؛ و ایـن انـرژی نیرومند هر گونه وابستگی، اسارت، تسلیم و پذیرش کور کورانه را از وجود انسان می زداید. آیا ذهن ما چنین آزادی ای را می خواهد؟ این آزادی مستلزم صمیمیت، خلوص و پاکی کامل ذهن است ـ ذهنی که منزه، در خلوص و اصالت است، نه آلوده به انواع تجربیات، تصاویر و ایده ها، نه وابسته به هیچ گونه محرک. آزادی به معنا واقعی یعنی حالت خلوت، خلوص و تنهایی ذهـن. ولی آیا برای ذهنی که در یک نظام فرهنگی و تربیتی وابسته به محیط و وابسته بـه الگو ها، تمایلات و خواسته های جامعـه بـار آمـده اسـت، تجربـه خـلـوص، خلوت، تنهایی و آزادی ممکن است.
