متن سخنرانی ریاست انجمن علمی طبیعت گردی ایران در دومین کنفران | کنفرانس بین المللی بیابان لوت
متن سخنرانی ریاست انجمن علمی طبیعت گردی ایران در دومین کنفرانس بین المللی بیابان لوت با رویکرد گردشگری
۹ و ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰
دانشگاه سیستان و بلوچستان( مجازی)
با عرض سلام و ادب خدمت حضار گرامی، استادان دانشجویان محققین و‌پژوهشگران ارجمند، ابتدا اجازه می خواهم به نیابت از طرف انجمن علمی طبیعت گردی ایران از تمامی دست اندرکاران این کنفرانس، به ویژه ریاست محترم دانشگاه سیستان و‌بلوچستان و‌دبیران علمی و اجرایی، داوران و‌دست اندرکاران محترم که در چند ماه اخیر شاهد تلاش های جدی این عزیزان در امر برگزاری این کنفرانس بوده ایم و همچنین از سخنرانان ارجمند و میهمانان گرامی که از اقصی نقاط ایران و جهان با ارایه سخنرانی و پنل های علمی مناسب دستاوردهای علمی خود را ارایه نموده و بر غنای علمی این همایش افزودند صمیمانه سپاسگزاری کرده و نسبت به همه این بزرگواران ادای احترام نمایم.
پرواضح است که یکی از ارکان اصلی اقتصاد در جهان امروز، گردشگری به شمار می آید، ضمن اینکه اکوتوریسم نیز، به عنوان زیر شاخه ای از صنعت گردشگری محسوب می شود. بررسی جغرافیای طبیعی ایران و نیز امکان سنجی هر کدام از جاذبه های اکوتوریستی بیانگر آن است که اکوتوریسم در ایران بویژه در مناطق کویری، یک منبع اقتصادی کم نظیر، خاص و بسیار متعدد و البته رها شده به حال خود است، که در صورت اهمیت به آن، منجر به اشتغال زایی و مشارکت مردم بومی در برنامه های اقتصادی و اجتماعی می شود .البته باید توجه داشت که اکوتوریسم بدون برنامه ریزی دقیق و توجه به قابلیت های بوم شناختی، محلی، فرهنگی و اجتماعی، می تواند اثرات مخربی را به منطقه وارد کند و توسعه اکوتوریسم از طریق ارزیابی ظرفیت محیط زیست طبیعی برای گردشگران، قابل تحقق است.
ساختار طبیعی سیمای سرزمین ایران و جایگاه منطقه کویری آن دارای تنوع منحصر به فرد و ویژه ای است و این واقعیت جاذبه های بسیاری برای جذب گردشگران و طبیعت گردانی دارد که علاقمند به شناخت , بررسی و گردش در کویر و‌بیابان می باشند.
سناریوی اکوتوریسم کویر , گستره وسیعی از امکانات و فرصتهای راهبردی را فراهم می کند تا در عین مراقبت از محیط اجتماعی – اقتصادی در قلمرو مناطق هدف , موجب اشتغالزایی و درآمد پایدار شده و این , یک کریدور مهم وحیاتی برای نیل به پایداری ثروت و توسعه باشد و از انجا که درآمد و ثروت پایدار موتور محرکه ی توسعه پایدار می باشد , لذا با یک سیاستگذاری و برنامه ریزی متقن و باثبات می توان منابع اکولوژیکی کویر مانند آفتاب و ماسه را به عوامل درآمد زا تبدیل کرد و از این طریق راه دستیابی به توسعه ی پایدار و درخور را در مناطق پیرامونی قلمروهای هدف اکوتوریسم کویر تسهیل نمود.
از این رو برگزاری اینگونه همایش ها بایستی کوششی برای دست یابی به رویکردی نظاموار و سیستماتیک و بهره گیری از مدل های تحلیلی و پژوهشهای محققین و فعالان عزیز باشد که حاصل آن گسترش اکوتوریسم کویر در ایران , شناسایی و تجزیه و تحلیل قرار دادن ظرفیت ها و سپس پرداختن به تحلیل و تدوین راهبردهایی باشد که سیاست ها و راهکارهای مناسب را ارائه دهد.
تجربه نشان داده است که در هر کجا که گردشگری به صورت اتفاقی و بدون برنامه ریزی و استراتژی مشخص توسعه یابد مشکلات زیست محیطی و اجتماعی متعددی ظهور پیدا کرده و دردراز مدت، زیان آن بیش از فوائد آن می شود نظیر آنچه که در بحث تورهای غیر مجاز در عرصه های کویری شاهدیم !
مرکز آمار ایران در بخشی از گزارشی که اخیراً درباره نحوه گذراندن اوقات فراغت و اوضاع گردشگری خانوارها منتشر کرده با تفکیک مراکز اقامتی، سهم طبیعت‌گردی را ۶/ ۲ درصد اعلام کرده است این درحالی است که این رقم در بسیاری از کشورهای جهان میانگین بالای ۱۰ تا ۱۵ درصد است
مقایسه این دو نرخ به سوال درباره علت ریزنقش بودن طبیعت‌گردی در ایران می‌رسد
با فرض احتساب تورهای مجاز و غیررسمی باز هم آمار طبیعت‌گردی در ایران پایین است، همان‌طور که داده‌های آماری مرکز آمار کشور هم از عدد دو میلیون طبیعت‌گرد حکایت دارد اما بخشی از آمار پایین طبیعت‌گردی را باید به وضعیت نابسامان تورهای طبیعت‌گردی مرتبط دانست!
این تورها طرفداران خاص خود را دارند و انگیزه شرکت‌کنندگان از حضور در آنها رفتن به فضایی برای رهایی از محدودیت‌های شهری است.
متاسفانه تصور عمومی نسبت به طبیعت‌گردی با این تورهای غیرمجاز که بخش بزرگی از بازار را هم در اختیار دارند شکل گرفته است. خانواده‌ها با دیدن عکس‌های گرفته شده توسط فرزندان‌شان فکر می‌کنند چنین تورهایی مناسب آنها نیست، این درحالی است که تورهای طبیعت‌گردی اقسام خود را دارد که برخی از آنها مخصوص خانواده‌ها یا افرادی با سن بالاتر طراحی شده تا بتوانند در سفر به آرامش برسند.
