بار دیگر زندگی مؤمنانه رفع برخی سوء تفاهم‌ها از امور دینی تنه | کانال رسمی محسن کدیور
بار دیگر زندگی مؤمنانه رفع برخی سوء تفاهم‌ها
از امور دینی تنها مناسک و شبه مناسک (یعنی توقیفیات) تعبدی هستند، و امور اعتقادی، اخلاقی و معاملات فقهی از منظر اسلام نواندیش تعبدی نیستند.
علاوه بر آن در امور غیردینی که بخش اعظم زندگی روزمره را تشکیل می دهد از قبیل امور ریاضی، فلسفی، علوم تجربی و علوم انسانی در صورت تعارض با ظواهر شرعی مؤمن نواندیش هرگز متعبدانه برخورد نمی کند.
اینکه ادعا شده «مؤمن همه مناقشه‌ها و نزاع‌ها و چون‌وچراهای دیگر را با ارجاع به قول اولیاء دین رفع می کند»، گزارشی خلاف واقع است.
نه قوام دینداری به تعبد است نه قوام روشنفکری به عقلانیت غیرانتقادی.
قوام دینداری به تسلیم حقیقت شدن است، حقیقتی که جز امر ربوبی نیست.
این تسلیم شدن تعبد نیست. تعبد پذیرش بی چون و چرا در فضای خردپذیر است، فضایی که عقل توان تشخیص دارد و حکم دیگری داده است. تعبد در چنین چارچوبی منفی است. حال آن که تسلیم حقیقت شدن تسلیمی خردمندانه است.
ادعای آشتی ناپذیری دینداری و روشنفکری بی پایه است. من نواندیشی دینی را در مجموع پروژه نسبتا موفقی می دانم. البته هیچ امر انسانی بدون کاستی نیست.
اینکه مسلمان سنتی «مؤمن ناب و راستین» فرض شده، بر کدام دلیل استوار است؟
نواندیشان مسلمان کدام امر خردستیز را پذیرفته اند؟ کدام امر خردپذیر را انکار کرده اند؟ کدام امر خردگریز را توجیه عقلی یا بی دلیل انکار کرده اند؟
اخلاق جهانی، قانون جهانی حقوق بشر و عقلانیت «شرط لازم» سبک زندگی مؤمنانه از منظر اسلام نواندیش هستند نه «شرط کافی» آن.
مؤمن کسی است که علاوه بر این سه شرط ایمان دینی دارد. برای یک مسلمان ایمان به خدا و آخرت از منظر پیامبر اسلام محقق می شود.
بدون ایمان به خدا، بدون ایمان به آخرت، بدون ایمان به نبوت خاتم الانبیاء سبک زندگی مؤمنانه بی معنی است.
اگر کسی به هر دلیلی از اسلام عبور کرده است و می پندارد معنویت مشترک بین ادیان ابراهیمی و غیرابراهیمی و مکاتب بشری کافی است، سبک زندگی او معنوی و عقلانی به تعریف خود وی است.
این سبک زندگی البته قابل احترام است و بر سبک زندگی ماتریالیستی شرف دارد، اما این سبک زندگی مؤمنانه نیست.
اسلام نواندیش از آزادی و تکثر سبکهای زندگی دفاع می کند.
در زندگی مؤمنانه از منظر اسلام نواندیش احدی مجاز به وادار کردن دیگران به رعایت این سبک زندگی نیست.
وقتی دیگران را مجبور به انجام یکی از وظایف دینی یا اخلاقی می کنیم، مطمئن باشیم با آمدن اجبار از در، ایمان از در دیگر خارج می شود.
آنچه با اجبار ممکن است رعایت شود پوسته ظواهر شرعی منهای ایمان قلبی است. این پوسته پوک هیچ ارزشی ندارد.
