نمایشگاه کتاب، دماسنج فرهنگی کشور پانزده نکته در اهمیت کتاب | حمید رسایی
نمایشگاه کتاب، دماسنج فرهنگی کشور
پانزده نکته در اهمیت کتاب و نمایشگاه کتاب
علیرضا معاف
شور و نشاط اجتماعی، شکوه و رونق مردمی و همبستگی فرهنگی اصلی ترین تصویر بازنمایی‌شده و بازتاب‌یافته از رخدادها و رویدادهای فرهنگی، جشنواره‌های هنری و نمایشگاه‌های فرهنگی یک سال اخیر در کشور عزیز ماست.
در چندماه اخیر، فرامتنیت و بینامتنیت جشنواره‌های فیلم، تئاتر، موسیقی، شعر و تجسمی فجر، نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم و نمایشگاه بینالمللی کتاب از متن آنها مهمتر شده است و آن فرامتن، گرایش و کشش و علاقه و علقه توده‌های مردم به اتفاقات بزرگ فرهنگی و هنری و دینی و معرفتی کشور است. دقیقا در زمان و زمانه و زمین و زمینه‌‌ای که جماعتی به دروغ اصرار دارند مردم را ناراحت، عصبانی، افسرده، غمزده و بی‌تفاوت نشان دهند، بی‌نظیرترین، شادترین، شلوغ‌ترین و مردمی‌ترین صحنه‌های حضور فرهنگی و دینی مردم در حال رخ دادن است. خوب است که جامعه شناسان پیرامون دلالتهای اجتماعی این حضورهای میلیونی هم گفتگو کنند.
اردیبهشت که حقیقتاً بهشت ماه‌های سال است، در ایران و تهران، بهشت دیگری برای کتاب‌دوست‌ها، کتاب‌خوان‌ها و کتاب‌بازها برپا می شود و نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران همچون باغستان و نهالستانی می شود که مشتاقان و مریدان کتاب در باغی از انواع کتاب‌‌های فلسفی، هنری، سیاسی و اجتماعی از بوی بهارنارنج کاغذ سرخوش و مست و مسرور و مبتهج می‌‌شوند و وقتی کتابی را ورق می زنند و در دالان‌های نمایشگاه کتاب تهران در جستجوی گمشده فکری خود قدم می‌زنند؛ میوۀ مطبوع فکری خود را می‌یابند و حقیقتا می توان گفت که الکتب بساتین العلماء در نمایشگاه کتاب معنا می‌شود. نمایشگاه کتاب بهانه‌ای است تا از کتاب و قلم بنویسیم و در اهمیت بالای این اتفاق بزرگ فرهنگی سخن بگوییم.
یکی از برکات نمایشگاه کتاب تهران پاسخ عملی به شبهه بی توجهی مردم ایران به کتاب و کتابخوانی است. جماعتی به سهو یا به عمد اصرار دارند، مردم ایران را غریبه با کتاب و بیگانه با مطالعه معرفی کنند و با ارائه آمارهای اشتباه و مقایسه های بی مبنا از سرانه مطالعه، مستمراً مردم ایران را به خاطر کم مطالعه کردن شماتت کنند، در حالی که آمارهای دقیق و مقایسه های فنی با آمارهای دنیا نشان می دهد سرانه مطالعه مردم ایران نسبت به میانگین دنیا سرانه مطلوبی است و ذوق و سوق و شوق ایرانی‌ها به خرید کتاب، تصویر ثابت هر ساله نمایشگاه کتاب برای هر بیننده منصفی است.
علاوه بر همه اینها نمایشگاه کتاب تهران، یک ویترین بزرگ از جریان نشر کشور است؛ اندیشمندان، تصمیم گیران و مدیران فرهنگی کشور می توانند از این فرصت ده روزه استفاده کنند و در متن و حاشیۀ آخرین و بروزترین رویه‌ها و روال‌‌ها و روندهای جریان نشر قرار بگیرند. نقاط مثبت، غفلت‌ها، قوت‌ها، آسیب‌ها، ضعف‌ها و در مجموع نبض جریان نشر به عنوان یکی از مهم‌ترین عرصه‌های فرهنگ را می‌توان با مطالعه میدانی و دقیق نمایشگاه کتاب به دست آورد.
نمایشگاه کتاب، بارومتر و دماسنج فرهنگی کشور است و رهیافتهای مهمی از ذهنیات مردم به متولیان امور می‌دهد.
از سوی دیگر تنوع، تکثر و تعدد ناشران و تولیدات مکتوب از جریانات فکری متفاوت و حتی متهافت و بعضا متضاد در یک مکان و زمان در مرکز تهران، نشانه‌ای از سماحت و سعه صدر و آزاد اندیشی نظام جمهوری اسلامی در پذیرش کثرات فرهنگی و زمینه‌‌سازی عملی نظام برای فضای تعاطی افکار و تضارب آرا در کشور است که معمولاً در عملیات روانی و رسانه‌ای دشمن به طریق وارونه‌ای جلوه داده می‌شود.
از منظری دیگر، دو نمایشگاه بین المللی قرآن و بین المللی کتاب که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی برپایی آنهاست، به منزله دو بال یا دو رویداد جریان‌ساز فرهنگی می‌توانند مکمل و متمم یکدیگر عمل کنند و اتفاقا قرابت و نزدیکی معنایی ویژه ای هم با هم دارند از آنجا که قرآن، یک کتاب و کتاب زندگی و هدایت و حکومت است.
اگر نمایشگاه قرآن تفریحگاه دینی و تفرجگاه معنوی خانواده هاست نمایشگاه کتاب می تواند و باید یک پارک فرهنگی و فرصت معرفتی و فکری برای خانواده‌ها باشد. توجه به مخرج مشترک‌ها و مضرب مشترک‌های این دو رویداد جذاب فرهنگی می‌تواند برای سال‌های پیش رو، نقطه عزیمت برنامه‌‌ریزی‌های راهبردی در جهت نگاه منظومه‌ای به ساحت فرهنگ و تعامل بین عرصه‌ای در ساحت فعالیت‌های فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد. اگر با نگاه پدیدارشناختی به نمایشگاه کتاب بنگریم با پدیده اجتماعی متفاوت و قابل مطالعه ای روبرو هستیم.
متن کامل یادداشت در لینک زیر: http://fna.ir/3ce2u4
به کانال هفته‌نامه ۹دی بپیوندید http://t.me/www_9day_ir
