پیامدهای هشداردهنده تداوم جنگ اوکرائین و راهکارهای عقلایی برای | عبدالله شهبازی
پیامدهای هشداردهنده تداوم جنگ اوکرائین و راهکارهای عقلایی برای پایان دادن به آن قسمت ۱/ ۳
ساموئل شاراپ، محقق ارشد مؤسسه راند، مقاله مهم و قابل تأملی در فارن افرز منتشر کرده با عنوان «بازی طولانی خطرناک در اوکرائین» و طی آن پیامدهای هشداردهنده تداوم جنگ اوکرائین را برشمرده و تنها راه معقول برای پایان دادن به این بحران خطرناک را مذاکره آمریکا با روسیه دانسته است. یادداشت زیر گزارشی است از مقاله شاراپ. طبعاً مواضع شاراپ نظر اینجانب نیست.
The Perilous Long Game in Ukraine Compromising With Putin May Be America’s Best Option By Samuel Charap Foreign Affairs March 30, 2022 https://www.foreignaffairs.com/articles/ukraine/2022-03-30/perilous-long-game-ukraine
شاراپ می‌نویسد: زمانی که پوتین اعلام کرد به اوکرائین حمله خواهد کرد، هسته اصلی سیاست ایالات متحده آمریکا پیشگیری از این تهاجم از طریق افزایش هزینه‌های آن برای پوتین بود، مانند تهدید به تنبیه بطور عمده مالی. این تهدیدها شکست خورد و پوتین حمله کرد. آمریکا و متحدان و شرکایش به همان رفتار ادامه دادند و تحریم‌های بی‌سابقه‌ای را علیه روسیه اعمال کردند، ذخایر بانک مرکزی روسیه را مسدود و صدها میلیون دلار به ارتش اوکرائین کمک کردند. سرانجام، شنبه ۲۶ مارس ۲۰۲۲ بایدن در ورشو گفت: «به خاطر خدا، این مرد [پوتین] نمی‌تواند در قدرت بماند.» هر چند کاخ سفید انکار کرد که سیاست ایالات متحده تغییر رژیم در روسیه است ولی سخنان بایدن بدان معنا بود که اولویت آمریکا تنبیه پوتین است. این سخنان در فضایی بیان شد که واشنگتن همچنان باید نگران پیامدهای سیاست‌های تغییر رژیم در گذشته باشد؛ سیاست‌هایی که در آغاز مؤثر می‌نمودند ولی، چنانکه تجربه عراق و لیبی و سایر جاها نشان داد، تقریباً هیچگاه به نتیجه مطلوب نینجامیدند.
معضل عمده کنونی این است که مقاومت شجاعانه اوکرائین، حتی در پیوند با فشار بزرگ فزاینده غرب بر مسکو، به شدت نامحتمل است که بر دستاوردهای نظامی روسیه فایق آید چه رسد به سرنگون کردن پوتین. بدون نوعی توافق با کرملین بهترین نتیجه احتمالاً جنگی طولانی و سخت است که بهرروی در نهایت روسیه پیروز خواهد شد. چنین درگیری طولانی خصومت افراطی روسیه و غرب را تثبیت می‌کند و منافع درازمدت ایالات متحده در منطقه و جهان را به مخاطره می‌اندازد.
اگر جنگ ماه‌ها به درازا کشد، دستیابی ایالات متحده به اهداف کوتاه یا درازمدتش اگر غیرممکن نشود دشوار خواهد شد. هر چند مصالحه با پوتین، پس از کشتاری که به راه انداخت، ممکن است نامطبوع باشد ولی ایالات متحده باید تلاش کند تا هر چه زودتر راهکاری برای حل مناقشه از طریق مذاکره بیابد.
پوتین در محاسبه خود اشتباه کرد که گمان برد به پیروزی آسان دست می‌یابد. علاوه بر شجاعت اوکرائینی‌ها، سیاست‌های ایالات متحده در این عدم توفیق نقش محوری داشت از جمله ارسال کمک‌های نظامی و بسیج بین‌المللی و تحریم‌های مالی علیه روسیه. ولی این نبردهای اولیه روسیه بدان معنا نیست که جنگ را خواهد باخت. بنظر می‌رسد که پوتین از تلاش برای تغییر رژیم به استراتژی تحمیل هزینه روی آورده است. او با ایجاد درد و رنج هر چه بیشتر برای اوکرائین می‌خواهد زلنسکی را وادار به پذیرش شروط صلح‌اش کند از جمله به رسمیت شناختن مناطق دونتسک و لوهانسک در شرق اوکرائین بعنوان دولت‌های مستقل. طی هفته‌ها و ماه‌های آتی، روسیه هنوز نیز می‌تواند پیروزی را، حداقل با یک تعریف، از درون آرواره شکست، برباید. بی‌تردید، این پیروزی وحشیانه، خونین و در نهایت بسیار پرهزینه خواهد بود ولی ارتش روسیه، حتی پس از متحمل شدن تلفاتی که بر او وارد آمده، هنوز توانایی دستیابی به این پیروزی را دارد.
اگر پوتین، پس از کارزاری طولانی و پر ستیز، به صلح منطبق با خواست‌های خود دست یابد، شکست استراتژیک بزرگی است برای ایالات متحده. جنگ طولانی موجب مرگ و تخریب فاجعه‌بار بیشتر در اوکرائین خواهد شد، جابجایی انبوه جمعیت و مهاجرت را تشدید خواهد کرد که می‌تواند کشورهای همسایه را از پناهندگان اوکرائینی لبریز کند، مصائب انسانی بیافریند و در اتحادیه اروپا بحران سیاسی پدید آورد. مخاطره بزرگ جنگ روسیه و اوکرائین تقابل مستقیم میان روسیه و ایالات متحده و متحدانش است که در مجموع بیش از ۹۰ درصد سلاح‌های هسته‌ای جهان را در اختیار دارند. این ریسک تا زمانی که جنگ ادامه یابد همچنان پرمخاطره خواهد بود. بعلاوه، در صورت تداوم جنگ پیامدهای اقتصادی آن مضاعف خواهد شد و شاید رکود بزرگ جهانشمول را بیافریند.
