اثر دانینگ - کرو گر Dunning - Kruger ( سو گیری شناختی ) چرا بی | اندیشیدن
اثر دانینگ - کرو گر Dunning - Kruger ( سو گیری شناختی ) چرا بی کفایت ترین و ابله ترین انسان‌ها هیچ گونه شکی نسبت به باورهای خود نمیکنند.
مشکل دنیا این است که احمق های متعصب کاملا به خود یقین دارند، در حالیکه دانایان، سرشار از شک و تردیدند.
برتراند راسل - از بزرگترین فیلسوفان تحلیلی
به دنبال کسانی باشید که به دنبال حقیقت هستند. ولی از دست کسانی که توهم این را دارند که حقیقت در دست آنهاست فرار کنید
واسلاو هاول - نویسنده، نمایشنامه نویس، مبارز آزادی خواه، آخرین رئیس جمهور کشور چکسلواکی قبل از تقسیم به دو کشور.
در سال ۱۹۹۵ مک‌آرتور ویلر وارد بانکی در شهر پیتسبورگ ایالت پنسیلوانیای آمریکا شد و برای دزدی به سراغ یکی از گیشه های بانک رفت. او نه ماسکی برای پوشاندن چهره خود داشت یا حتی چیزی که کمی چهره او را تغییر دهد. اسلحه کشید و کارمند بانک را تهدید کرد. او این کار را در مقابل تمامی افراد و کارمندان حاضر در بانک انجام داد. سپس با کیسه ای پر از پول هنگام خروج از بانک جلوی دوربین های امنیتی بانک ظاهر شد و با درآوردن شکلک هائی از بانک خارج شد. او به این کار بسنده نکرد وبلافاصله پس از دزدی از بانک اول، وارد بانک دیگری شد و همین کار را تکرار کرد.
چند ساعت بعد پلیس با نگاه کردن به نوار های ضبط شده دوربین ها او را شناسائی کرد و به خانه او رفت و اورا دستگیر کرد. او که دچار شُک شدیدی شده بود به پلیس گفت “من که چهره خود را به آبلیمو آغشته کرده بودم!”
پلیس از این گفته ویلر کاملا گیج شده بود.
ویلر باور به این داشت که آغشته کردن چهره به آبلیمو باعث نامرئی شدن او میشود! او شنیده بود که در قدیم برای نوشتن نامه ای اگر به جای جوهر از آبلیمو استفاده شود (در نگاه اول به نظر میآید که چیزی روی آن نامه نوشته نشده است) این نامه نامرئی خواهد بود و بعد دریافت کننده نامه با قرار دادن نامه روی شعله ضعیفی نوشته های نامه که به رنگ قهوه ای به خاطر اکسید شدن اسید سیتریک آبلیمو در آمده است را بخواند. البته ویلر بخش دوم که به علت حرارت نوشته ها ظاهر می‌شوند را نمی دانست.
باور به اینکه راجع به موضوعی چیزی میدانیم در حالی که به واقع نمیدانیم به اثر ویا سمپتوم داونینگ - کروگر معروف شده است.
دو استاد روانشناسی به نام های دیوید دانینگ و جاستین کروگر بعد از شنیدن دزدی های ویلر، تعدادی آزمایش ترتیب دادند تا دریابند که آیا باور ویلر به نامرئی شدن توسط آبلیمو نوعی سو گیری شناختی است یا نه.
سو گیری شناختی به ما اجازه می‌دهد که خود را مجاب به باوری کنیم گو اینکه واقعیت چیز دیگری است.
سو گیری شناختی ما را در مقابل واقعیات محافظت میکند. این سو گیری های شناختی احتیاج به فکر کردن اندکی دارد و باعث میشود که تصمیمی را به سرعت بگیریم، گواینکه این تصمیم بر اساس واقعیت نباشد.
این سوگیری شناختی در اطراف ما بسیار مشاهده میشود. شخصی که یک پاراگراف از ویکی پیدیا را خوانده به ناگاه خود را متخصص در آن رشته میداند. به عنوان مثال در یکی از مناظره های انتخاباتی ریاست جمهوری اخیر، یکی از نامزدهای پست ریاست جمهوری که ادعای داشتن دکترای اقتصاد با نمره ۱۹.۵ داشت ادعا کرد که با برداشتن چند صفر از پول ملی، ریال را به یکی از قوی ترین ارز های جهان تبدیل میکند! کسانی مانند میلتون فریدمن، پُل کروگمن، فردریش هایک، آمارتیا سن،... که برندگان جایزه نوبل در اقتصاد هستند قادر به گفتن چنین ادعائی نیستند.
دانینگ و کروگر آزمایشات بسیاری روی دانشجویان، کارمندان و مدیران و مهندسان سازمان های مختلف انجام دادند و نتیجه را به صورت شکل زیر گزارش دادند. در این نمودار محور افقی نشان‌دهنده مقدار دانش و کفایت و محور عمودی نشان‌دهنده ضریب اطمینان از باور به درستی معلومات شخص است.
شخصی که راجع به موضوعی هیچ چیزی نمیداند، قاعدتا هیچ گونه اطمینانی از باور خود ندارد و این را این نمودار نشان می‌دهد. اما اگر این شخص دچار توهم دانائی باشد با خواندن یک پاراگراف راجع به موضوعی ناگهان اطمینان صد در صدی به دانش نداشته اش پیدا میکند. این نمودار به خوبی این ارتباط را نشان می دهد.
هرگاه شخصی با کوشش فراوان در پی یاد گرفتن مطلبی است می‌بینیم که هر اندازه دانش او بالاتر می‌رود اطمینان او به درست بودن دانشش کم و کمتر میشود تا اینکه شخص دانش و تجربه ای بسیار بیشتر و بیشتری کسب میکند و آهسته آهسته اطمینان خود از دانشش بیشتر و بیشتر میشود. شخصی که به واقع از نظر دانش و تجربه شناخته شده و متخصص است اطمینان نسبتا زیادی به دانش خود دارد ولی این اطمینان هیچگاه مانند اطمینان آن شخص متوهم و ابله صد در صد نیست و آماده است که باور خود را هرگاه با واقعیات جدید در تناقض دید آنرا تغییر دهد.
در متن دیگری راجع به سوگیری شناختی نوشته ام که میتوانید آنرا در لینک زیر پیدا کنید.
https://t.me/darmoeedmohseni/419
کانال اندیشیدن
