2023-07-06 12:19:21
وضعیت واقعی سیاسی و فرهنگی جامعۀ فرانسه و افسانه ی فرانسه ی کوررنگ
کیت‌مگی، رییس و استاد راهنمای پروژۀ عدالت‌اجتماعی در دانشگاه نیوکاسل و استاد مدعو عدالت‌فرهنگی در مؤسسۀ نوآوری و اهداف عمومیِ کالج لندن
سی‌ان‌ان
بامداد روز سه‌شنبه در حومۀ غرب پاریس، رانندۀ هفده‌سالۀ فرانسوی از نژاد الجزایری به خاطر سرپیچی از فرمان ایست، به ضرب گلولۀ افسر پلیس کشته شد. این واقعه جرقۀ ناآرامی‌های سه‌شبه در سراسر فرانسه را زد و سبب شد که حدود چهل‌هزار افسر پلیس از پنج‌شنبه‌شب تا بامداد روز جمعه به حالت آماده‌باش درآیند و صدها معترض دستگیر شوند. افسر پلیسی که مسبب این حادثه است نیز بازداشت و به قتل عمد متهم شده است. چهارشنبه امانوئل‌مکرون رییس‌جمهور فرانسه اظهار داشت که قتل پسر نوجوانی به نام ناهِل، غیرقابل‌وصف و توجیه‌ناشدنی است. بدون‌شک هم توجیه‌ناپذیر بود ازاین‌منظر که در قابِ تراژیک دوربین به تصویر کشیده شده بود. اتفاقا دادستان محلی هم بر این باور بود که توجیه قانونی برای تیراندازی پلیس وجود نداشته است؛ اما من شک دارم که مرگ ناهِل توجیهی نداشته باشد. من دست‌کم دو تبیین واضح در این‌خصوص دارم که اولی عبارت است از «امتناع ملی از مواجهه با نژادپرستیِ نهادینه‌شده» و دومی «ابهام قوانین فرانسه در به‌کارگیریِ سلاح گرم پس از اخطار پلیس.»
اگر این فاجعۀ تراژیک در بریتانیا یا آمریکا رخ می‌داد، ماهیت و زوایای قومیتیِ قربانی سرتیتر رسانه‌ها می‌شد؛ اما ازآن‌جایی‌که ناهل در فرانسه درگذشته، رنگ پوست او که یکی از عوامل کلیدی و مؤثر در این رخداد است، در رگبار گزارش‌ها و تفسیرهای داخلی تقریباً به‌طورکامل نادیده گرفته شده است. استثناهای قابل‌توجهی در این‌باره وجود دارد. مثلاً مارین‌تاندِلیر رهبر حزب سیاسی-اکولوژیستیِ سبز فرانسه در مصاحبه با رادیوسود آن‌چه را که امریکایی‌شدنِ پلیس فرانسه قلمداد می‌کند، محکوم کرده و افزوده: «هرگز ندیده‌ام که فردی سفیدپوست به‌دلیل امتناع از دستور توقف پلیس کشته شود" یا روخایادیالو مبارز برجستۀ ضدنژادپرستی روز پنجشنبه به تلویزیون بی‌اف‌ام گفته است که "پلیس فرانسه به‌نحوی نهادینه‌شده نژادپرست است.» بااین‌حال اشاره به مسألۀ نژادی هر دو نفر را در معرض خطر تعقیب قانونی قرار داده است. به‌همین‌دلیل باوجود موجی از اعتراضات ضدنژادپرستی در سال2020 با الهام از قتل جرج‌فلوید، موضوع نژاد تاحدزیادی به‌صورت تابو باقی مانده. بحث‌های نژادی که تقریباً هرروزه در ایالات متحده انجام می‌شود، در گفتمان رسمیِ فرانسه به‌ندرت اتفاق درمی‌گیرد.
فرانسه مدت‌های مدید است که ادعا می‌کند کور رنگ است؛ به‌این معنا که براساس مادۀ 1 قانون اساسی "برابری یکایک شهروندان را در برابر قانون فارغ از خاستگاه، نژاد و مذهب تضمین می‌کند. به‌عبارت‌دیگر مدعی است که تفاوت‌های فردی مقوله‌ای کاملاً خصوصی قلمداد می‌شوند. دولت مدعی است که همه را به چشم شهروند می‌بیند و فرض بر این است که همۀ شهروندان از ارزش‌های جهان‌شمولِ مبتنی بر جمهوریت برخوردارند. قانون1987 از این هم فراتر رفته و جمع‌آوری یا پردازشِ داده‌های شخصی در راستای آشکارکردنِ "منشأ نژادی یا قومیتی و عقاید سیاسی، فلسفی یا مذهبی" را ممنوع اعلام کرده‌است. این بدان معناست که نژادپرستیِ سیستماتیک در جامعۀ فرانسه به‌نحوی نامرئی برقرار است. شمار چشم‌گیری از مهاجران فرانسه که اکثراً از آفریقا، کارائیب، آسیا و نسل‌های متعاقبند، دهه‌ها از این موضوع شکایت داشته‌اند که بخش‌های مختلف زندگی‌شان متأثر از تبعیض بوده است. قاعدتاً وقتی هیچ اطلاعاتی دربارۀ مواردی از قبیل اینکه چه‌تعداد رنگین‌پوست به حکم سیستم آموزشی از کار برکنار شده‌اند، چه‌تعداد از آن‌ها بیکارند، چه‌تعداد در تنگ‌دستی به‌سر‌می‌برند، چه‌تعداد فاقد خدمات مسکن و مراقبت‌های بهداشتی‌اند و چندنفر قربانیِ ثبت اطلاعات نژادپرستانۀ پلیس شده‌اند، وجود ندارد به‌سهولت می‌توان وجود چنین تبعیضی را انکار کرد.
درنتیجه هرچند نژادپرستی گهگاه در جامعه به رسمیت شناخته می‌شود – مثلاً بنا به گزارشی که در سال2020 توسط کمیسیون ملی مشاوره درخصوص حقوق بشر فرانسه منتشر شد، تخمین زده شد که در فرانسه، کشوری با شصت‌و‌هشت‌میلیون نفر جمعیت احتمالاً یک‌میلیون‌ودویست‌هزار نفر در سال قربانیِ حداقل یک تهاجم نژادپرستانه، یهودستیزانه یا بیگانه‌هراسانه هستند.- ؛ اما چنین رخدادهایی را معمولاً تصادفی و نادر قلمداد می‌کنند. گوش شنوایی برای اتهامات مبتنی بر نژادپرستیِ نهادی یا سیستمی وجود ندارد و کسی هم نمی‌تواند خلاف آن را ثابت کند.
بخش دوم مقاله را در پست بعدی بخوانید: https://t.me/ganji_akbar
1.3K viewsedited 09:19
ا
