❝ သာမညဖလသုတ္ ျမန္မာျပန္ တရားေတာ္❞ | Thurein
❝ သာမညဖလသုတ္ ျမန္မာျပန္ တရားေတာ္❞
တန္ေဆာင္မုန္းလကို ေရွးပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာေတြမွာ '' တန္ေဆာင္မႈန္ '' လို႔ အျမစ္ဝိသဇၨနီ မထည့္ဘဲ ေရးထိုးတတ္ၾကၿပီး၊ႏႈတ္က ႐ြတ္ဆိုတဲ့အခါမွာေတာ့ ဝိသဇၨနီသံ ထည့္ၿပီး '' တန္ေဆာင္မႈန္း '' လို႔ ႐ြတ္ဆို ၾကပါသတဲ့။
တန္ေဆာင္မႈန္း ပုဒ္ကို တစ္လုံးစီ အဓိပၸါယ္စိတ္ျဖာၾကည့္မယ္ဆိုရင္..." တန္ "က တန္ခိုးပုဒ္က တန္လိုအလင္းေရာင္၊ေနေရာင္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရွိၿပီး၊
"ေဆာင္"က ထြန္းလင္းျခင္းအဓိပၸါယ္၊ သယ္ေဆာင္၊ယူေဆာင္တို႔မွာပါတဲ့ ေဆာင္လို သယ္ပိုးျခင္း၊ယူငင္ျခင္း အဓိပၸါယ္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါတယ္။
" မႈန္း "ကိုေတာ့ ေနမိဘုံခန္းပ်ိဳ႕လာ တန္ခိုးမႈန္း၊ၾကမၼာပြင့္မႈန္း၊နီလာရည္မႈန္း ပုဒ္ေတြမွာ ရွိတဲ့ မႈန္းလို ထြန္းလင္းေတာက္ပေစသည္၊ထြန္းလင္း ေတာက္ပသည္...ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မ်ိဳးလို႔ ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္က ယူၿပီး၊ " တန္ေဆာင္မႈန္း ' တစ္ပုဒ္လုံးရဲ႕အဓိပၸါယ္ကို " မီးရႉး၊မီးတိုင္၊ဆီမီးတို႔ကို ထြန္းလင္းေတာက္ပေစေသာလ၊ဆီမီးညႇိထြန္းေသာလ" လို႔ ျမန္မာလအမည္မ်ားစာအုပ္မွာ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုျပခဲ့ပါတယ္။
သံေတာ္ဆင့္မင္းဦးခ်ိန္ ကေတာ့.....
"တန္ေဆာင္" ကို မီးရႉးတန္ေဆာင္လို႔ ဖြင့္ဆိုၿပီး" မႈန္း"ကိုေဖ်ာက္လႊင့္ေခ်မႈန္းျခင္းလို႔ ဖြင့္ဆိုကာ ဒီလရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို "အမိုက္ ေမွာင္ကို မီးရႉးတန္ေဆာင္ျဖင့္ ေဖ်ာက္လႊင့္ေခ်မႈန္းေသာလ "လို႔ ေဝါဟာရလီနတၳဒီပနီက်မ္းမွာ ဖြင့္ဆိုျပခဲ့ပါတယ္။ရာသီက ၿဗိစာၦရာသီ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ စန္းယွဥ္နကၡတ္က ၾကတၱိကာနကၡတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ရာသီပန္းကေတာ့ ခဝဲပန္းပါ။ရက္ရာဇာက တနဂၤေႏြ နဲ႔ ဗုဒၶဟူး၊ျပႆဒါးက အဂၤါ နဲ႔ ရာဟု ပါ။တန္ေဆာင္မႈန္း ေခၚ တန္ေဆာင္မုန္းသည္ ျမန္မာျပကၡဒိန္၏ ရွစ္လေျမာက္ ေအာက္တိုဘာလ၊ ႏိုဝင္ဘာလ အတြင္း က်ေရာက္သည္။
" သာမညဖလသုတ္ တရားေတာ္
အက်ယ္ "
သာမဏ+ဘဝပုဒ္မွ -သာမည ဟုျဖစ္လာသည္။
ဖလ -အက်ိဳး ျဖစ္ၿပီး
ရဟန္းအျဖစ္၏အက်ိဳး ဟု
ေခၚသည္။
တစ္ခ်ိန္ေသာအခါက ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟန္းသံ ဃာ ( ၁၂၅၀ )အပါးႏွင့္အတူ ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္ ဇီဝက လႉဒါန္းေသာ သရက္ဥယ်ာဥ္ထဲမွာ သီတင္းသုံးေနေတာ္မူ၏။
ထိုအခါ တြင္ ေဝဒဟီမိဖုရား၏သား
မဂဓတိုင္း၏ဘုရင္ အဇာတသတ္မင္းသည္ နန္းေတာ္၏ ျပႆဒ္အထက္ဝယ္ မင္း၏မႉးမတ္အေပါင္းစုံညီစြာျဖင့္
စည္းေဝးလ်က္ ရွိေပ၏။
အခ်ိန္ကာ မိုးေလးလ အကုန္
ကုမုျဒာၾကာျဖဴတို႔ ပြင့္လန္းကုန္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ဥပုသ္ေန႔ညတြင္ ေသာ္တာလဝန္း၏အစြမ္းကုန္
လင္းလက္ေတာက္ပေနခ်ိန္
ျဖစ္၏။
ဆီးႏွင္း၊ျမဴတိမ္၊သူရိန္၊မီးခိုး၊
ညစ္မ်ိဳး ငါးဝကင္း စင္ပၿပီး ၾကည္ႏူးသာယာ ဘြယ္ေကာင္းတဲ့ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ ညရဲ႕အလွအပကို ၾကည့္ၿပီး
အဇာတသတ္ဘုရင္ဟာ
မိမိ ရင္တြင္း၌ ျဖစ္ေပၚခံစားလာရေသာ စိတ္အႀကံအစည္ကို မ်ိဳသိပ္မထားႏိုင္ေတ့ာပဲ ထုတ္ေဖာ္က်ဴးရင့္ လိုက္ပါတယ္။
(တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ည၌ ညဥ့္သည္ အျပစ္ငါးမ်ိဳးတို႔ ကင္းစင္ေနသျဖင့္
"ေဒသိနာ ရတၱိ"ဟု ဆိုသည္)
၁။ ရမဏီယာ ဝတ ေဘာ
ေဒါသိနာ ရတၱိ=
မႉးမတ္ပေရာဟိတ္ႀကီးတို႔ေရလသာျခင္းျဖင့္အျပစ္ကင္းေသာ ညဥ့္သည္ ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းေသာ
ညပါတကား။
၂။ အဘိ႐ူပါ ဝတ= အလြန္လွပေသာ ညပါတကား။
၃။ ဒႆနီယာ ဝတ = ရႈဖြယ္ေကာင္းေသာညပါတကား။
၄။ ပါသာဒိကာ ဝတ=ၾကည္လင္ ႐ႊန္းပေသာ ညပါတကား။
၅။ လကၡညာ ဝတ= ေမ့မရႏိုင္ေသာညပါတကား လို႔ စကားငါးခြန္းနဲ႔ ခ်ီးမြမ္းေတာ္ မူပါသတဲ့။
ယေန႔လိုညမ်ိဳးမွာ ဘယ္ကဲ့သို႔ေသာ
သမဏျဗဟၼဏ ကို ငါတို႔ ဆည္းကပ္ရပါကုန္အံ့နည္း။အဘယ္ ျဗဟၼဏ ကို
ဆည္းကပ္လွ်င္ ငါ၏ စိတ္သည္ ၾကည္လင္ ပါအံ့နည္း ဟု ဥဒါန္းက်ဴးရင့္လိုက္ပါတယ္။
မႉးမတ္ေတြက ထင္ရွားတဲ့
ဂိုဏ္ဆရာႀကီးေတြဆီသြားဖို႔
အႀကံေပးတာေပါ့။
မႉးမတ္ေတြ
ေလွ်ာက္တင္တာကို
အဇာတသတ္ဘုရင္ႀကီးက
ဆိတ္ဆိတ္သာ ေနေလ၏။
အဇာတသတ္မင္းဟာ ေဒ၀ဒတ္ႏွင့္ ေပါင္းမိၿပီး ခမည္းေတာ္ ဗိမၺိသာရမင္းကိုေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်တယ္ေျခဖဝါးခြဲၿပီး ဆားပတ္
မီးကင္ၿပီး ကံေတာ္ကုန္
ေအာင္ လုပ္ခဲ့မိတယ္။
ဒီအခ်ိန္ကစၿပီး အိပ္မေပ်ာ္တဲ့
ေရာဂါေဝဒနာ စြဲကပ္ခဲ့ပါတယ္။ သူ၏မ်က္လုံးေတြကို “လွံခ်က္ေပါင္း အရာအေထာင္”တို႔နဲ႔ ထိုးဆြျခင္းခံရသလို ေဝဒနာစြဲကပ္ခဲ့ပါတယ္။
ဖခင္ခမည္းေတာ္မင္းႀကီးကို
ပၪၥာနႏၲိယ ကံႀကီးထိုက္ၿပီး
သတ္မိတဲ့အကုသိုလ္ကံ
ေၾကာင့္ အလြန္ ၾကည္ႏူးသာယာဖြယ္ေကာင္းတဲ့ တန္ေဆာင္မုန္း
လျပည့္ညရဲ႕ အလွအပကို မခံစားႏိုင္ပဲ အိပ္စက္ မရေအာင္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
အဲဒီ ေဝဒနာေပ်ာက္ကင္းေအာင္မည္သည့္ေဆး ႏွင့္မွ
ကုစားမရျဖစ္ေနခဲ့သည္။
အမတ္ေတြအႀကံ
ေပးတဲ့အတိုင္း ယခင္ကလည္း
တိတၳိ ဆရာႀကီး ေျခာက္ ေယာက္ တို႔ ထံ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဇာတသတ္ ဘုရင္က
သူသိလိုတဲ့ သာမညဖလ (ရဟန္း ျပဳျခင္း အက်ိဳး ) ကိုေမးတဲ့ အခါ မွာ ေက်နပ္ေလာက္တဲ့အေျဖကို မရတဲ့အတြက္
ျပန္လာခဲ့ရပါတယ္။
ထိုအခါ အဘယမင္းသား၏
ေမြးစားသား ဇီဝက ကို
အဇာတသတ္ဘုရင္က
"အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိတ္ဆိတ္ေနသနည္း သင့္မွာေကာ ကိုးကြယ္စရာ
