MPSC Polity

2023-04-16 11:30:00 राज्यशास्त्र विषयाच्या अपडेटसाठी जॉईन करा: @MPSCPolity Open / Comment

2023-04-16 10:34:35 मागील वर्षभरात स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या 30 हजाराहून जास्त विद्यार्थ्यांच्या पसंतीस उतरलेले तुमचे @SpardhaGram ॲप पुन्हा सुरू होत आहे, नव्या दमाने आणि नव्या अवतारात..!

लगेच खालील लिंक वरून ॲप डाऊनलोड करा : https://bit.ly/39vTCfr

सुरुवातीचे काही दिवस कोणताही कोर्स लॉन्चिंग ऑफरनुसार तुम्हास फक्त 99 मधे घेता येईल.

त्वरा करा...!

टीप: ज्यांनी जुन्या ॲप वर आधीच Registration केले होते त्यांनी आपला Registered mobile नंबर टाकून पासवर्ड 123456 असा टाकावा. किंवा forget Password प्रोसेस करून पुन्हा पासवर्ड सेट करावा.

अधिक माहितीसाठी जॉईन करा @SpardhaGram Open / Comment

2023-04-16 10:17:43 मागील वर्षभरात स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या 30 हजाराहून जास्त विद्यार्थ्यांच्या पसंतीस उतरलेले तुमचे @SpardhaGram ॲप पुन्हा सुरू होत आहे, नव्या दमाने आणि नव्या अवतारात..!

लगेच खालील लिंक वरून ॲप डाऊनलोड करा : https://bit.ly/39vTCfr

सुरुवातीचे काही दिवस कोणताही कोर्स लॉन्चिंग ऑफरनुसार तुम्हास फक्त 99 मधे घेता येईल.

त्वरा करा...!

अधिक माहितीसाठी जॉईन करा @SpardhaGram Open / Comment

2023-04-15 04:30:30 भारतीय राज्यघटनेच्या भाग-4 च्या बाहेरील काही मार्गदर्शक तत्त्वे margdarshak tatve .

1) कलम 365 भाग-16 – सेवा व पदे यावर अनुसूचित जाती व अनुसूचित जमाती यांचे हक्क.संघराज्य किंवा घटक राज्यांच्या कारभाराशी संबंधित सेवांमध्ये व पदावर नियुक्ती करताना अनुसूचित जाती व अनुसूचित जमाती यांमधील व्यक्तींच्या हक्क मागण्या प्रशासकीय कार्यक्षमता राखण्याची सुसंगत असेल.

2) कलम 350(A) प्राथमिक स्तरावर मातृभाषेतून शिक्षणच्या सोई.

3) कलम 351 भाग 17 – हिंदी भाषेच्या विकासासाठी मार्गदर्शन. हिंदी भाषेचा प्रसार वाढवणे आणि ती भारताच्या संमिश्र संस्कृतीच्या सर्व घटकांना अभिव्यक्तीचे माध्यम म्हणून उपयोगात आणता येईल अशा रीतीने तिचा विकास करणे हे राज्याचे कर्तव्य असेल.

Open / Comment

2023-04-15 04:30:29 नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे – margdarshak tatve –
1) 42 वी घटनादुरुस्ती 1976 मध्ये चार नव्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा समावेश करण्यात आला. कलम 39(f),कलम 39(A), कलम 43(A), कलम 48(A).

2) 44 व्या घटनादुरुस्तीने 1978 मध्ये कलम 38(2) हे तत्त्व समाविष्ट करण्यात आले.

3) 86 व्या घटनादुरुस्तीने 2002 मध्ये कलम 45 ची वाक्यरचना बदलली राज्य 6 वर्षाखालील बालकांचे संगोपन व शिक्षणासाठी तरतूद करण्याची जबाबदारी टाकण्यात आली. याच घटनादुरुस्तीने कलम 21 ए हे कलम घटनेत समाविष्ट करून प्राथमिक शिक्षण हा मूलभूत हक्क बनविला.

Open / Comment

2023-04-15 04:30:27 लोकसभेचे उपसभापती/Deputy Speaker of the Lok Sabha

सभापतींप्रमाणेच उपसभापतीही लोकसभेच्या सदस्यांमधून निवडला जातो.
उपसभापती निवडीची तारीख सभापती निश्चित करतात. काढून टाकण्याची प्रक्रिया स्पीकर सारखीच असते आणि ते लोकसभा अध्यक्षांना राजीनामा देतात.
मदभूषी अनंतसायनम अय्यंगार हे लोकसभेचे पहिले उपसभापती होते.
सभापतींच्या अनुपस्थितीत ते संयुक्त बैठकीचे अध्यक्षस्थान करतात.

Open / Comment

2023-04-15 04:30:27 लोकसभेचे अध्यक्ष/Speaker of the Lok Sabha
लोकसभेद्वारे अध्यक्षाची निवड तिच्या सदस्यांमधून केली जाते (तिच्या पहिल्या बैठकीनंतर शक्य तितक्या लवकर). सभापती निवडीची तारीख राष्ट्रपती निश्चित करतात.
सभापती आपला राजीनामा उपसभापतींना देतात आणि त्यांना लोकसभेच्या बहुमताने मंजूर केलेल्या ठरावाद्वारे काढून टाकले जाऊ शकते, तथापि, त्यांना 14 दिवसांची नोटीस दिल्यानंतरच.
ते संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीचे अध्यक्षस्थान करतात. विधेयकावर दोन्ही सभागृहांमधील गतिरोध दूर करण्यासाठी राष्ट्रपतींनी अशी बैठक बोलावली आहे.
बिल हे मनी बिल आहे की नाही हे तो ठरवतो आणि या प्रश्नावर त्याचा निर्णय अंतिम असतो.
तो पहिल्या घटनेत मतदान करू शकत नाही, परंतु टाय झाल्यास मतदान करू शकतो. जेव्हा त्याचा काढण्याचा प्रस्ताव विचाराधीन असेल, तेव्हा तो भाग घेऊ शकतो आणि कार्यवाहीमध्ये बोलू शकतो आणि तसेच मतदान करू शकतो परंतु टाय झाल्यास नाही. त्या प्रकरणात तो अध्यक्ष होऊ शकत नाही. तथापि, त्याचा प्रस्ताव केवळ पूर्ण बहुमताने मंजूर केला जाऊ शकतो आणि त्याला किमान 50 सदस्यांचा पाठिंबा असेल तरच त्यावर विचार केला जाऊ शकतो.
जी.व्ही मावळंकर हे लोकसभेचे पहिले सभापती होते.
बलराम जाखड हे आतापर्यंत लोकसभेचे सर्वाधिक काळ अध्यक्ष राहिले आहेत.
टीप - स्पीकर प्रो टेम म्हणून ओळखले जाणारे एक पद देखील आहे, ज्याची नियुक्ती स्वतः राष्ट्रपती करतात. ते सहसा गेल्या लोकसभेचे सर्वात जुने सदस्य असतात आणि ते येणाऱ्या लोकसभेच्या पहिल्या सत्राचे अध्यक्षपद भूषवतात. राष्ट्रपती त्यांना शपथ देतात.

Open / Comment

2023-04-15 04:30:25 पात्रता/Qualification
भारताचा नागरिक
किमान वय – राज्यसभेसाठी 30 वर्षे आणि लोकसभेसाठी 25 वर्षे.
त्याच्याकडे संसदेने विहित केलेली इतर पात्रता असणे आवश्यक आहे. (म्हणून, लोकप्रतिनिधी कायदा, 1951).

Open / Comment

2023-04-15 04:30:23 लोकसभेची रचना/Composition of Lok Sabha
लोकसभेचे कमाल संख्याबळ 552 आहे. यापैकी 530 सदस्य राज्यांचे प्रतिनिधी, 20 सदस्य केंद्रशासित प्रदेशांचे प्रतिनिधी आणि 2 सदस्य अँग्लोमधून राष्ट्रपती नामनिर्देशित करू शकतात.(आता रद्द झाले आहे)
सध्या लोकसभेत 545 सदस्य आहेत.
लोकसभेतील राज्यांचे प्रतिनिधी त्यांच्या संबंधित मतदारसंघातून थेट जनतेद्वारे निवडले जातात.
61 व्या घटनादुरुस्ती कायदा, 1988 द्वारे मतदानाचे वय 21 वरून 18 वर्षे करण्यात आले.
संसदेच्या दोन्ही सभागृहांचा कालावधी/Duration of the two Houses of Parliament
राज्यसभा ही कायमस्वरूपी संस्था आहे आणि ती विसर्जनाच्या अधीन नाही. तथापि, त्याचे एक तृतीयांश सदस्य दर दुसऱ्या वर्षी निवृत्त होतात. निवृत्त होणारे सदस्य कितीही वेळा पुनर्निवडणूक आणि पुनर्नामांकनासाठी पात्र असतात.
राज्यसभेच्या विपरीत, लोकसभा हे सतत चालणारे सभागृह नाही. त्याची सामान्य मुदत सार्वत्रिक निवडणुकीनंतरच्या पहिल्या बैठकीच्या तारखेपासून पाच वर्षे असते, त्यानंतर ती आपोआप विसर्जन होते.

Open / Comment

2023-04-15 04:30:22 राज्यसभेची रचना/Composition of Rajya Sabha
राज्यसभेचे कमाल संख्याबळ 250 इतके निश्चित केले आहे, त्यापैकी 238 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांचे प्रतिनिधी (अप्रत्यक्षपणे निवडून आलेले) आणि 12 राष्ट्रपतींनी नामनिर्देशित केले आहेत.
राज्यसभेत सध्या 245 सदस्य आहेत. त्यापैकी 229 सदस्य राज्यांचे प्रतिनिधित्व करतात, 4 सदस्य केंद्रशासित प्रदेशांचे प्रतिनिधित्व करतात आणि 12 सदस्य राष्ट्रपतींनी नामनिर्देशित केले आहेत.
संविधानाच्या चौथ्या अनुसूचीमध्ये राज्य आणि केंद्रशासित प्रदेशांना राज्यसभेच्या जागा वाटपाशी संबंधित आहे.
राज्यसभेतील राज्यांचे प्रतिनिधी हे राज्य विधानसभेच्या निवडून आलेल्या सदस्यांद्वारे निवडले जातात. लोकसंख्येच्या आधारावर राज्यसभेच्या जागा राज्यांना दिल्या जातात.
टीप – 87वी दुरुस्ती कायदा, 2003 नुसार 2001 च्या जनगणनेच्या आधारे निश्चित केलेली लोकसंख्या.

Open / Comment