به مناسبت بعثت پیامبر اکرم (ص) مصاحبه ای با موضوع «اخلاق در جا | جامعه شناسی - سراج زاده
به مناسبت بعثت پیامبر اکرم (ص) مصاحبه ای با موضوع «اخلاق در جامعه ما» با خبرگزاری ایکنا داشتم. متن مصاحبه و بخش هایی از فایل صوتی که در پیوند زیر منتشر شده است در اینجا به اشتراک گذاشته می شود.
به امید آنکه جان و جامعه و جهانمان از فضیلت های اخلاقی که آن والا پیامدار برای اشاعه آنها برگزیده شد، بهرمندتر گردد.|
اسفند ۱۴۰۰
اخلاق در جامعه ما
۱|
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در گفت‌وگو با ایکنا به تبیین جایگاه اخلاق در جامعه امروز پرداخت و اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم نوع جامعه‌پذیری افراد بر اساس فرهنگ دینی موجود در کشور است. اساساً امروزه شاهد برخی از رفتارها یا گفتارهایی هستیم که به‌هیچ‌عنوان با معیارهای اخلاقی نمی‌توان آن را تأیید کرد اما کسانی که مرتکب چنین رفتارهایی می‌شوند چه بسی ادعای دین‌داری نیز می‌کنند.
سراج‌زاده افزود: در بررسی دین اسلام و سایر ادیان الهی متوجه خواهیم شد که پیامبران الهی به‌خصوص حضرت محمد(ص) جایگاه بسیار شایسته و ویژه‌ای برای اخلاق در نظر گرفتند. همان‌گونه که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند که «إنما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من مبعوث شدم تا جامعه شاهد مکارم اخلاق باشد».
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا امروز اخلاق به‌عنوان هدف اصلی رسالت آن‌چنان موردتوجه و اهمیت قرار ندارد؟ متأسفانه از گذشته تا به امروز نوعی فهم از دین مطرح‌شده که در آن اخلاق اهمیت و جایگاه برجسته‌ای ندارد و بیشتر تأکید بر رعایت برخی از دستورات به‌عنوان یک وظیفه شرعی آن‌هم باهدف رفتن به بهشت و مجازات نشدن در جهنم می‌شود.
نگاه سوداگرانه نسبت به دین
سراج‌زاده معتقد است که امروز یک نوع نگاه سوداگرانه نسبت به دین وجود دارد و موضوع اخلاق به‌عنوان یک معیار اصلی در میان نیست و توجه به مناسک و رعایت یکسری قواعد به‌صورت ظاهری در درجه اهمیت بالاتری قرارگرفته است.
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت: شاید اگر بخواهیم ریشه اصلی این امر را از منظر علوم دینی بررسی کنیم به این سرنخ دست پیدا می‌کنیم که در حکمی که یک عالم دینی یا فقیه بر اساس قابل‌پذیرش بودن یا نبودن و یا منطبق بودن بر احادیث و روایات می‌خواهد استنباط کند آیا محور اخلاقی بودن هم شرطی برای دینی بودن یا نبودن آن حکم است یا خیر؟ پاسخ به این سؤال مشخص است اگر چنین موردی وجود داشت ما شاهد تحول شگرف در جامعه بودیم.
سراج‌زاده افزود: منظور از تحول آن چیزی است که به‌عنوان هدف اصلی بعثت همان اتمام مکارم اخلاق مطرح‌شده و این هدف به یکی از معیارهای درستی و یا نادرستی استنباطی از احکام تبدیل می‌شد و به همین میزان جامعه نیز به موضوع اخلاق حساسیت پیدا می‌کرد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: در تمامی استنباطات فقهی و هم در ذهن و ضمیر جامعه موضوع اخلاق را به‌صورت سنتی و تاریخی برجسته نکردیم. موضوعی که اهمیت دارد این است وقتی از دین صحبت می‌کنید آن دین باید جلوه‌ای از هویتی فرد باشد که وسیله یا روشی برای رسیدن به حقیقت است. لذا با توجه به این تعریف خودآگاهی‌های مبتنی بر هویت همیشه همراه فرد خواهد بود.
به گفته سراج‌زاده اگر اخلاق در فهم استنباطی فرد نسبت به دین برجسته نشود با نوعی از غیریت سازی‌ها و کم‌توجهی به دیگرانی که مسلمان شیعه نیستند، روبرو خواهیم شد. اینکه ما بخواهیم دین را به‌عنوان مبنایی از هویت تعریف کنیم می‌تواند منجر به برخی از جزم‌اندیشی‌ها و بی‌توجهی به حقوق دیگرانی شود که به‌عنوان غیر از آنها یاد می‌کنیم.
@SHSerajzadeh
فایل صوتی
