فرهنگستان زبان و ادب فارسی

2022-07-26 11:10:08 دومین نشست «نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان فارسی» (سخنرانی دوم)
علم، ارتباط علمی، زبان بومی

دکتر علی فرازمند، استاد دانشگاه تهران

در دنیایی که شتاب و حجم پیشرفت‌های روزمرۀ علم گوئی مرزی نمی‌شناسد، کمبود ارتباط لازم و مؤثر میان قلمروهای علمی و نیز با مردم می‌تواند یکی از آسیب‌های پیشرفت گسترشِ علم و خودِ جوامع انسانی باشد. ارتباط علمی برای ترویج دانشِ یک زمینهٔ خاص، در کنار داشتن تسلط کافی و جامع بر موضوع، به هنر برقراری ارتباط با غیرمتخصصین و عموم نیاز دارد. زبان با رابطۀ تنگاتنگی که با اندیشه دارد از ارکان اصلی ارتباط علمی و ترویج علم است.
در این سخنرانی کوتاه، ضمن پرداختن به اهمیت زبان بومی در برقراری ارتباط علمی، از نقش برجسته و به‌یادماندنی مرکز نشر دانشگاهی در انتشار آثار علمی به زبان فارسی نیز یاد خواهد شد.

چهارشنبه، ۵ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۹:۱۵

پیوند ورود:
https://webinar.itland.org/b/7xp-pgl-m5h-hbd Open / Comment

2022-07-26 11:06:47 دومین نشست «نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان فارسی» (سخنرانی اول)
واژه‌گزینی و اندیشه‌ورزی

دکتر شهین نعمت‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س)

رابطۀ زبان و تفکر در زبان‌شناسی بحثی نسبتاً قدیمی و درعین‌حال جذاب است که با رونق علوم شناختی بُعد تازه‌ای پیدا کرده و در مواردی به موضوع «واژه و تفکر» تقلیل یافته است. در زبان علم نیز می‌توان به این مسئله پرداخت. البته زبان علم محدود به واژه‌ها نیست، اما واژه یا اصطلاح نقش مهمی در ساختار آن دارد. واژه‌گزینی در زبان اول و در زبان دوم فعالیتی اندیشه‌ورزانه است که با تفکر ارتباط دارد و می‌توان فعالیت واژه‌گزینی را با انواع تفکر تطبیق داد و به این پرسش پاسخ گفت که فعالیت واژه‌گزینی مستلزم چه نوع تفکری است. معرفی انواع تفکر انتقادی، خلاق، عمیق، سطحی، روزمره، خوب، ساده و قیاسی و انطباق آن‌ها با انواع واژه‌گزینی می‌تواند زمینه‌ای برای پرداختن به ابعاد واژگانی زبان علم باشد.

چهارشنبه، ۵ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۸:۰۰

پیوند ورود:
https://webinar.itland.org/b/7xp-pgl-m5h-hbd Open / Comment

2022-07-25 07:42:59 مراسم یادبود و بزرگداشت
جاودان­‌یاد دکتر حسن ذوالفقاری
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
 
با حضور:
خانوادۀ ارجمند ایشان
دکتر محمدجعفر یاحقی
دکتر غلامعلی حداد عادل
دکتر غلامحسین غلامحسین­‌زاده
دکتر سید علی­‌اصغر میرباقر­ی­‌فرد
دکتر مریم حسینی
دکتر محمدرضا صرفی
دکتر عباسعلی وفایی
دکتر علیرضا نیکویی
دکتر جعفری قنواتی
دکتر بهادر باقری
دکتر نجمه دری
دکتر چن تونگ (از دانشگاه شانگهای چین)
 
پنجشنبه، ششم مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۸ تا ۲۰

پیوند ورود به جلسه:
https://www.skyroom.online/ch/ispl/language-promotion-association

گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
فرهنگستان زبان و ادب فارسی
انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی
انجمن علمی نقد ادبی
انجمن علمی ویراستاری ایران Open / Comment

2022-07-19 11:20:58 @theapll
فارسی زبان علم؛ تجربۀ مرکز نشر دانشگاهی
رضا منصوری، استاد دانشگاه صنعتی شریف

فارسی تنها ادبیات نیست. زبان حرفه‌ها بخشی از زبان فارسی است. تعداد واژ‌ه‌های حرفه‌ها، که علم نیز جزو آن است، در دنیای مدرن چند میلیون است که اگر نام‌های شیمیایی و نیز رشته‌های علمی دیگر را اضافه کنیم به بیش از ده‌میلیون می‌رسد. تعداد واژه‌های سنتی ما تحمل این بار سنگین را ندارد؛ به‌ویژه اگر دقت در بیان گزاره‌های هر حرفه را در نظر بگیریم. استانداردسازی زبان علم ـ و البته حرفه‌ها ـ پیش‌زمینۀ پروردن زبان حرفه و زبان علم است. فعالیتی که با همین منظور در ابتدای انقلاب در مرکز نشر دانشگاهی با توجه به همه مؤلفه‌های تأثیرگذار در آن و با فرض توان زبان فارسی شروع شد.
علاقه‌مندان برای حضور در وب‌نشست «فارسی زبان علم؛ تجربۀ مرکز نشر دانشگاهی» می‌توانند ساعت ۱۸ چهارشنبه، ۲۹ تیرماه ۱۴۰۱ به پیوند زیر مراجعه کنند:
https://webinar.itland.org/b/7xp-pgl-m5h-hbd

پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10821
https://apll.ir/wp-content/uploads/2022/07/X2804012-1200x675.jpg Open / Comment

2022-07-19 11:20:05 @theapll
نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان فارسی

جلسۀ افتتاحیۀ وب‌نشست‌های «نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان فارسی» ساعت ۱۹:۰۰ سه‌شنبه، بیست و هشتم تیرماه ۱۴۰۱، با سخنرانی دکتر غلامعلی حداد عادل (رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و دکتر ابراهیم‌آبادی (رئیس مرکز نشر دانشگاهی) برگزار می‌شود.
علاقه‌مندان برای حضور در این جلسه می‌توانند از پیوند زیر استفاده کنند:
https://webinar.itland.org/b/7xp-pgl-m5h-hbd

پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10818
https://apll.ir/wp-content/uploads/2022/07/X2804011-1200x675.jpg Open / Comment

2022-07-19 11:19:25 @theapll
نگاهی به پیشرفت‌های گونۀ علمی زبان فارسی

از زمان تأسیس دارالفنون تا به امروز، نزدیک به دو قرن است که اندیشمندان ایرانی تلاش می‌کنند زبان علمی فارسی را، همگام با پیشرفت‌های دانش و فناوری در علوم گوناگون، روزآمد کنند؛ تلاش‌هایی که گاه شخصی و از سر علاقۀ فردی بوده و گاه از طریق نهادهای رسمی. به هر روی، اکنون زبان فارسی هزاران اصطلاح و واژۀ علمی دارد که درک مفاهیم علمی را برای دانش‌پژوهان ایرانی آسان‌تر و دقیق‌تر می‌کنند.
پس از انقلاب، دو نهاد فرهنگی خدمات ارزشمندی در جهت تقویت زبان علمی به جامعۀ دانشگاهی ارائه کرده‌اند؛ نخست مرکز نشر دانشگاهی که با تأسیس گروه‌های تخصصی پیشگام عرصۀ واژه‌گزینی شد و سپس فرهنگستان زبان و ادب فارسی که این مسیر را ادامه و توسعه داد.
برای آشنایی با آنچه در طی این چند دهه بر زبان علمی فارسی گذشته است و همچنین بررسی محورهای اصلی زبان علمی، مرکز نشر دانشگاهی با همکاری فرهنگستان‌ زبان و ادب فارسی و مشارکت انجمن زبان‌شناسی ایران، وب‌نشست‌هایی را برگزار می‌کند که در آن‌ها پیش‌کسوتان واژه‌گزینی و متخصصان زبان علمی سخنرانی می‌کنند.
افتتاحیۀ این سلسله نشست‌های مجازی روز سه‌شنبه، ۲۸ تیرماه ۱۴۰۱ (ساعت ۱۹:۰۰) و شروع سخنرانی‌ها از ۲۹ تیرماه خواهد بود. این سخنرانی‌ها به مدت ۱۲ هفته، هر چهارشنبه (از ساعت ۱۸:۰۰) ارائه خواهد شد.
پیوند ورود به جلسات:
https://webinar.itland.org/b/7xp-pgl-m5h-hbd

پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10815
https://apll.ir/wp-content/uploads/2022/07/X280401-1200x675.jpg Open / Comment

2022-07-17 11:49:01 @theapll
فرهنگستان، میزبان مدیران ارشد سازمان ملی استاندارد

یکشنبه، بیست‌وششم تیرماه ۱۴۰۱، فرهنگستان زبان و ادب فارسی میزبان رئیس و مدیران ارشد سازمان ملی استاندارد ایران بود. در این جلسه که با حضور دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان، و دکتر مهدی اسلام‌پناه، رئیس سازمان ملی استاندارد، برگزار شد در باب همکاری فرهنگستان و سازمان ملی استاندارد در حیطهٔ استانداردهای ملی و بین‌المللی گفت‌وگو شد و مسائل مختلف حوزه‌های مشترک دو سازمان، از جمله استاندارد بین‌المللی نویسه‌گردانی فارسی (ISO233-3)، زبان اشارۀ ایرانی و نام برخی از گویش‌های ایران بحث و گفت‌وگو شد.
همچنین در بخش دیگری از این نشست در موضوع همکاری‌های مشترک در برگزاری دوره‌های آموزش واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی برای دبیران و ویراستاران، استانداردها و همکاری پژوهشگاه استاندارد با پژوهشکدۀ واژه‌گزینی، به کار بستن مصوبات فرهنگستان در استانداردهای ملی و نقش سازمان استاندارد در گسترش و ترویج واژه‌های مصوب فرهنگستان مسائلی عنوان شد.
در این جلسه از طرف سازمان ملی استاندارد آقایان دکتر ابراهیمی، مدیر کل امور حقوقی، دکتر درویش، معاون تدوین و ترویج استاندارد، و دکتر آجرلو، مدیر روابط عمومی سازمان استاندارد، و از طرف فرهنگستان دکتر محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی، خانم پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی، خانم تهرانی، مسئول بخش استاندارد فرهنگستان، خانم سیفی، مشاور فرهنگستان در امور استاندارد، خانم دکتر مسگرخویی و دکتر رضوی، هر دو کارشناس خبرۀ معرفی‌شدۀ فرهنگستان در تدوین استانداردهای بین‌المللی، و دکتر قاسمی، سرپرست روابط‌عمومی حضور داشتند.

پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10813
https://apll.ir/wp-content/uploads/2022/07/X260401-1200x675.jpg Open / Comment

2022-07-13 11:23:56 @theapll
مراسم افتتاحیۀ دورۀ سی‌و‌پنجم المپیاد ادبی

شنبه، هجدهم تیرماه ۱۴۰۱، مراسم افتتاحیۀ دورۀ سی‌و‌پنجم المپیاد ادبی با حضور چهل ‌و یک دانش‌آموز برگزیده از سراسر کشور در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
این مراسم با سخنرانی دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، آغاز شد که به موضوع اهمیت زبان و ادبیات فارسی و نقش زبان در بیان تفکر و رشد اندیشه اختصاص داشت. در مراسم افتتاحیۀ این رویداد که به همت گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان برگزار شد نمایندگان مرکز ملی استعدادهای درخشان، دکتر امید نقشینه، دکتر حسین قاسم‌پور مقدم، و دکتر فریبا نامداری حضور داشتند.
دیدار با استاد هوشنگ مرادی کرمانی؛ «آشنایی با گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی»، خانم نسرین پرویزی؛ «آشنایی با زبان‌ها و گویش‌های ایرانی»، دکتر یلدا شکوهی؛ «بررسی اهمیت فرهنگ‌های لغت در حفظ و گسترش زبان‌ها»، دکتر سیّد محمد صاحبی؛ و بازدید از کتابخانۀ ملی از دیگر برنامه‌های این همایش یک‌روزه بود.

پیوند خبر در وبگاه فرهنگستان:
https://apll.ir/?p=10800
https://apll.ir/wp-content/uploads/2022/07/X220401-1200x675.jpg Open / Comment

2022-07-09 13:06:58 @theapll
پیام تسلیت دکتر حداد عادل به‌مناسبت درگذشت دکتر حسن ذوالفقاری

جمعه، هفدهم تیرماه ۱۴۰۱، دکتر حسن ذوالفقاری (۱۴۰۱-۱۳۴۵)، استاد دانشگاه تربیت مدرس و مدیر سابق گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان، دار فانی را وداع گفت. به همین مناسبت دکتر غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در پیامی درگذشت این استاد ارجمند را تسلیت گفت. متن پیام مذکور چنین است:

بازگشت همه به‌سوی اوست
درگذشت ناگهانی استاد ارجمند، شادروان دکتر حسن ذوالفقاری، موجب تأثّر و اندوه بسیار شد. فرهنگستان زبان و ادب فارسی که سال‌ها توفیق بهره‌مندی از دانش و مدیریت ایشان را داشته، این ضایعه را به جامعۀ علمی و ادبی کشور و استادان و همکاران و دانشجویان و خانوادۀ محترمشان تسلیت می‌گوید و برای آن استاد ازدست‌رفته از خداوند آرامش روان مسئلت می‌کند.

غلامعلی حداد عادل
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی Open / Comment

2022-07-05 14:10:49 @theapll
دکتر محمد دبیرمقدم، برگزیدۀ سیزدهمین جشنوارۀ بین‌المللی فارابی

سه‌شنبه، چهاردهم تیرماه ۱۴۰۱، مراسم اختتامیه و معرفی برگزیدگان سیزدهمین دورۀ جشنوارۀ بین‌المللی فارابی، ویژۀ تحقیقات علوم انسانی و اسلامی، با حضور رئیس جمهوری، در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار شد.

این مراسم با حضور سیّد ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری، محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علومT تحقیقات و فناوری، غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس شورای تحول علوم انسانی، حجت‌الاسلام و المسلمین رضا غلامی، رئیس مؤسسۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، عبدالحسین کلانتری، دبیر جشنواره و معاون فرهنگی ـ اجتماعی وزیر علوم، و جمعی از پژوهشگران و اندیشمندان عرصۀ علوم انسانی و اسلامی در سالن اجلاس سران برگزار شد.

در این دوره از جشنوارۀ بین‌المللی فارابی، دکتر محمد دبیرمقدم، عضو پیوسته و معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به‌عنوان نظریه‌پرداز برتر برگزیده شد. Open / Comment