عبدالله شهبازی

2021-09-04 19:15:35 اصل اتکاء معقول بر توانمندی‌های ملی رویکردی بنیادین است. وظیفه مسئولین است که این رویکرد را در حوزه‌های مختلف تعریف و اجرایی کنند در چارچوبی که به زندگی مردم و کیان ملی آسیب نزند.

ولی تجربه نشان داده که، در مقام تحقق، مسئولین نادان و فرصت‌طلبان و رندان دانا از این اصل برای نیل به اهداف خود استفاده می‌کنند؛ رفتارهای نمایشی «انقلابی» و از اینطریق برکشیده شدن در هرم دیوان‌سالاری یا سودجویی‌های مالی. نمونه بارز ماجرای عجیب کرونا در ایران است که به قیمت جان هزاران انسان تمام شد.

سال‌هاست بر بنیاد و با سوءاستفاده از اصل اتکاء بر توانمندی‌های بومی مافیاهای بسیار توانمندی شکل گرفته‌اند که می‌دانند چگونه با تبحر این رویکرد را به سمت تحقق اهداف شخصی خود یا به سوی کسب سودهای عظیم کانالیزه کنند. داستان واکسن ایرانی کرونا،‌ و محروم کردن ایرانیان از تزریق بموقع واکسن به بهانه اتکاء بر توانمندی بومی، و نقش مافیای واردات دارو در این ماجرای بغایت غیرانسانی، اگر مورد تحقیق جدی قرار گیرد بسیاری از مسائل را روشن خواهد کرد.

شناخت اینگونه مافیاها، و سازوکار رفتار و سودجویی‌شان، و خنثی کردن آن بر بنیاد این شناخت، شرط اصلی بقاء ایران است. اگر کسانی تصور می‌کنند بدون این شناخت، و تلاش برای شناسانیدن آن، می‌توان راه به جایی برد در اشتباهند. چشم بستن بر این واقعیت، هر چند صادقانه و با انگیزه دفاع از وضع موجود، کمک به حفظ اقتدار آن و مشارکت ناخواسته در تداوم و گسترش آن است که می‌تواند به فرجامی فاجعه‌آمیز بینجامد.

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-30 14:05:37 با تألم فراوان از خبر فوت دوست ارجمند و دیرینم مهندس علی‌اکبر رنجبر کرمانی (۱۳۳۸- ۱۴۰۰) به دلیل بیماری کرونا مطلع شدم.

علی‌اکبر رنجبر کرمانی محققی فاضل و اندیشمندی صاحب‌نظر و به تمام معنا آزاده بود که مشابهی برای او در میان هم‌نسلانش نمی‌شناسم. سالیان دراز از مصاحبت با او بهره‌ها بردم و طعم شیرین رفاقتش را چشیدم.

این ضایعه بزرگ را به جامعه محققان حوزه تاریخ و اندیشه سیاسی ایران تسلیت عرض می‌کنم. دوستی ارجمند و شفیق را از دست دادم. خداوند بر درجاتش بیفزاید و به خانواده مکرم ایشان صبر و بهروزی عنایت فرماید.

عبدالله شهبازی
دوشنبه، ۸ شهریور ۱۴۰۰/ ۳۰ اوت ۲۰۲۱

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-27 15:36:57 انا لله و انا الیه راجعون

با تأثر فراوان از خبر ارتحال جناب آقای ابوالحسن علا مطلع شدم. این ضایعه مولمه را از صمیم قلب به دوست ارجمند جناب آقای افشین علا، شاعر گرانقدر معاصر، و خاندان معظم ایشان تسلیت عرض می‌کنم. از درگاه باریتعالی برای آن مرحوم مغفرت و اعتلای درجات و برای بازماندگان صبر و بهروزی مسئلت دارم.

عبدالله شهبازی
پنج‌شنبه، ۵ شهریور ١۴٠٠/ ٢٧ اوت ٢٠٢١

https://t.me/afshinala/2698

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-15 16:32:39 شهریور ۱۳۲۰ و ورود ارتش‌های متفقین به ایران را باید در فضای آن روز جهان و ایران شناخت و در تحلیل آن دچار زمان‌پریشی (آناکرونیسم) نشد.

یادداشت من در وبسایت «تاریخ ایرانی» درباره جنجال عکس سفرای بریتانیا و روسیه:

در دهه ۱۳۸۰، که به عنوان مشاور تاریخی با سازمان صداوسیما همکاری می‌کردم، با بعضی سازندگان فیلم و سریال این مشکل را داشتم زیرا در فیلمنامه‌های خود گاه صحنه‌های حماسی و اغراق‌آمیز و غیرواقعی از مقاومت مردم در برابر حضور ارتش‌های متفقین (بریتانیا و اتحاد شوروی و آمریکا) در ایران می‌ساختند. باید برایشان فضای جنگ جهانی دوم و شهریور ۱۳۲۰ در ایران را توضیح مفصل می‌دادم و می‌گفتم که در فرهنگ سیاسی ایران شهریور ۱۳۲۰/ اوت ۱۹۴۱ بیش از همه به معنای سقوط دیکتاتوری وحشتناک رضا شاه بود و شروع دورانی ۱۲ ساله از فضای آزادی سیاسی نسبی که تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دوام آورد و برای جامعه ایران مغتنم بود. این دوران یکی از شکوفاترین ادوار تاریخ مطبوعات ایران است به دلیل این فضای باز سیاسی و آزادی نسبی.

اشغال ایران در پی ورود ارتش‌های متفقین با اشغال دوران جنگ اول جهانی تفاوت داشت به این معنا که «اشغال سرزمینی» نبود؛ هدف ایجاد مسیری امن بود برای ارسال کمک‌های لجستیک به پشت جبهه شرقی یعنی جبهه شوروی در جنگ با آلمان هیتلری. آمریکا ثروتمندترین دولت در بین متفقین بود و بیشترین سهم را در ارسال این کمک‌ها داشت. اتحاد شوروی خط مقدم جنگ علیه آلمان نازی و متحدانش بود و بیشترین خسارت انسانی و مالی را در این جنگ داشت که برایش به بهای جان ۲۷ میلیون انسان تمام شد که ۱۹ میلیون نفرشان مردم عادی و غیرنظامی بودند. در این جنگ تلفات بریتانیا ۴۵۰ و تلفات آمریکا ۴۱۹ هزار نفر بود.

ارتش‌های متفقین بطور منظم در مناطق مورد نظر خود در ایران مستقر شدند و دستور داشتند حتی‌المقدور وارد ارتباط و اصطکاک با مردم نشوند. تنها مشکلی که ایجاد شد برخی درگیری‌های مختصر در آغاز ورود و در پایان جنگ بحران سیاسی سال‌های ۲۵- ۱۳۲۴ بود به دلیل خروج دیرهنگام ارتش شوروی از آذربایجان و حمایت از فرقه دمکرات که غائله آذربایجان را آفرید. این ماجرا علل دیگری داشت که در برخی کتب و مقالات خود شرح داده‌ام.

در جامعه ایران آن زمان حداقل می‌توانیم ادعا کنیم که احساس مورد تجاوز قرار گرفتن به دلیل ورود ارتش‌های متفقین، اگر وجود نداشت غلبه نداشت بلکه غلبه با شادی ناشی از سقوط دیکتاتوری سهمگین رضاشاه بود و آزادی‌های سیاسی که تا کودتای ۱۳۳۲ دوام آورد.

بنابراین، شهریور ۱۳۲۰ و ورود ارتش‌های متفقین به ایران را باید در فضای آن روز تحلیل کرد و دچار زمان‌پریشی (آناکرونیسم) نشد. اگر این تحلیل را نپذیریم اولین پرسشی که مطرح می‌شود این است که چرا مردم به مقاومت، از جمله درگیری مسلحانه با نیروهای اشغالگر و شکل‌های دیگر مبارزه، دست نزدند و چرا علمای دینی وقت فتاوی جهادیه صادر نکردند و ساکت ماندند؟ این رویکرد برعکس جنگ اول جهانی است که علمایی مثل مجتهد لاری فتوای جهاد دادند (۱۳۳۶ ق. / ۱۹۱۷ م.) و جنگ‌های سنگینی با قشون‌های بیگانه درگرفت ولی در جنگ دوم اینگونه نبود به دلایلی که گفتم.

درباره علت انتشار عکس سفرای بریتانیا و روسیه تصورم این است: «کنفرانس تهران» واقعه تاریخی مهمی است مانند سایر کنفرانس‌های مشابه که در سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم رخ داد. به گمانم، چون ۲۵ اوت ۲۰۲۱/ ۳ شهریور ۱۴۰۰ هشتادمین سال ورود ارتش‌های متفقین به ایران است، احتمالاً سفارتخانه‌های بریتانیا و روسیه (به عنوان وارث اتحاد شوروی سابق) برنامه‌ای داشتند برای بزرگداشت نقش ایران در جنگ دوم که کنفرانس تهران (۱۹۴۳/ ۱۳۲۲) نماد آن است و به این دلیل سفرای فوق عکس گرفتند. با توجه به عدم سابقه حساسیت منفی جدی در فرهنگ سیاسی ایران در گذشته، به دلایلی که عرض کردم، آنان تصوری از واکنش‌هایی که در ایران پدید آمد نداشتند.

اگر نظام سیاسی ایران به گونه دیگر بود، یعنی نظام سیاسی دارای روابط حسنه با غرب بود، می‌توانست از این مناسبت استفاده تبلیغاتی کند و نقش ایران را در شکست آلمان هیتلری به رخ بکشد ولی جمهوری اسلامی چنین رویکردی ندارد چون مخالف با آن نظم جهانی است که پس از جنگ جهانی دوم استقرار یافت. حکومت پهلوی نیز دل خوشی از شهریور ۱۳۲۰ نداشت چون منجر به برکناری و تبعید رضاشاه شد و ضعف وحشتناک نظام سیاسی وقت را آشکار کرد.

http://tarikhirani.ir/fa/news/8658/

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-15 00:19:13 سجع مهر لرد مورنینگتون (ریچارد ولزلی)، فرمانفرمای مستملکات کمپانی هند شرقی بریتانیا در هندوستان (۱۷۹۶- ۱۸۰۵):

زبده نوئینان عظیم الشأن مشیر خاص حضور شاه کیوان بارگاه انگلستان لارد مارننگتن بهادر گورنر جنرل ممالک محروسه سرکار کمپنی انگریز متعلقه کشور هند فدوی شاه عالم پادشاه غازی سنه ۱۲۱۲

—-
نوئین:‌ امیر، سردار، فرمانده.
برای آشنایی با ریچارد ولزلی بنگرید به: شهبازی، زرسالاران،‌ ج ۲، ص ۴۰۸ به بعد.

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-14 07:06:48 سرنوشت تلخ افغانستان
بیست سال جنگ و بیش از دو تریلیون دلار هزینه آمریکا در افغانستان به سود چه کسانی بود؟

جنگ بیست ساله افغانستان (٢٠٠١ - ٢٠٢١)، که طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا نام گرفته، به پایان خود نزدیک شده با نتایجی بکلی مغایر با آنچه در آغاز تصور می‌رفت. گزارش آوریل ۲۰۲۱ پروژه «هزینه‌های جنگ» دانشگاه براون هزینه این جنگ را برای دولت آمریکا ۲٫۲۶۱ تریلیون دلار ارزیابی کرده است. طبق این گزارش، جنگ افغانستان به بهای جان حدود ۲۴۱ هزار انسان تمام شد که بیش از ۷۱ هزار نفر آن مردم غیرنظامی، ۶۳۸۴ نفر آن نظامیان و پیمانکاران آمریکایی، ۱۱۴۴ نفر نظامیان متحد آمریکا و ۶۸۵ نفر خبرنگاران و کارکنان نهادهای بشردوستانه بودند. [۱]

سیاست بیست ساله اخیر آمریکا در منطقه خاورمیانه با حادثه عجیب ١١ سپتامبر ٢٠٠١ آغاز شد و «دوران جنگ با تروریسم» جرج بوش- تونی بلر را جایگزین دوران ۴۵ ساله «جنگ سرد» کرد. صرفنظر از شعارها و ادعاها، هدف واقعی این استراتژی جدید، مانند «دوران جنگ سرد»، تأمین منافع مالی کانون‌هایی بود که ژنرال آیزنهاور در نطق تودیعش (۱۷ ژانویه ۱۹۶۱)‌ آن را «مجتمع نظامی- صنعتی» نامید و از خطر آن برای آینده جامعه آمریکایی گفت. «جنگ سرد» قریب به ۹ تریلیون دلار از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی را به جیب این کانون‌ها ریخت و «جنگ با ترور» حدود ٧ تریلیون دلار را. اکنون بنظر می‌رسد «دوران جنگ با ترور» به پایان راه خود رسیده و تداوم آن ممکن نیست ولی شاید در آینده همان کانون‌ها دوران سومی را به شکلی جدید آغاز کنند.

این چپاول ثروت مردم آمریکا با نقش فعال کانون‌های مالی- سیاسی بریتانیا بوده و هست که از سده شانزدهم میلادی سیاست ارتزاق از طریق جنگ‌افروزی را دنبال می‌کرده‌اند. هم در دوران ۴۵ ساله «جنگ سرد» و هم در دوران ٢٠ ساله «جنگ با ترور» این کانون‌های بریتانیایی شرکا و سودبرندگان مهم پیمان‌های نظامی آمریکا بودند و درگیر دسیسه‌های اطلاعاتی پیچیده برای تحقق این امر.

رفتاری که در بیست ساله اخیر با افغانستان شد در این چارچوب قابل تحلیل است. بیش از دو تریلیون دلاری که هزینه جنگ افغانستان شد اگر صرف توسعه و آبادانی و رفاه مردم این سرزمین شده بود، چهره اجتماعی و سیاسی افغانستان دگرگون می‌شد و زمینه را برای موجودیت و گسترش پدیده «طالبان» کاهش می‌داد. این امر را عقل سلیم می‌فهمید ولی چنین نکردند زیرا هدف چیز دیگری بود.

اکنون با پیروزی نهایی قریب‌الوقوع طالبان تنها می‌توان امید داشت که بتدریج الزامات حکومت‌گری این جریان را به سوی رفتارهای معتدل‌تر سوق دهد.

برای آشنایی با تحولات جاری افغانستان ویدئوی گفتگوی آقای علی علیزاده با آقای محمدحسین جعفریان، کارشناس برجسته امور افغانستان، را توصیه می‌کنم در آدرس زیر:

https://www.instagram.com/p/CShyOAEpdQ7/

---

1- Costs of War, Watson Institute for International and Public Affairs, Brown University, April 2021.
https://watson.brown.edu/costsofwar/figures/2021/human-and-budgetary-costs-date-us-war-afghanistan-2001-2021

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-09 16:58:10 استمداد عاجزانه سرکار خانم دکتر ثقفی، مدیر گروه تخصصی زنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، درباره فاجعه کرونا در مشهد. دوشنبه، ۱۸ مرداد ۱۴۰۰/ ۹ اوت ۲۰۲۱. دوستان مطلع صحت انتساب صدا به ایشان را تأئید کرده‌اند.

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-08-03 19:33:06 در رابطه با بحران کنونی ویروس کرونا در ایران، نه تنها باید ناتوانی در شناخت علمی بموقع و اجرای قاطع تمهیدات پیشگیرانه، بویژه فاصله‌گذاری اجتماعی (و طرح مباحث خطرناکی چون ایمنی گله‌ای حتی از سوی رئیس‌جمهور)، و سوء یا احیاناً فساد مدیریت در واردات بموقع واکسن نقد شود، بلکه باید از میان متولیان پروژه‌های «واکسن ملی» کسانی نیز نقد شوند که واقعیت‌ها را قلب کردند و با اغراق‌ درباره زمان تولید واکسن و وعده‌های گزاف در این زمینه در پدید آوردن وضع کنونی سهیم هستند.

هر کس که در کسوت «انقلابی» ادعا کند «ما می‌توانیم» انقلابی نیست؛ می‌تواند جاه‌طلبی افسارگسیخته یا متوهمی صادق باشد یا حتی خرابکاری که در ارزیابی توانمندی‌های ملی آگاهانه اغراق می‌کند، و اطلاعات نادرست و طرح‌های غیرواقع‌بینانه ارائه می‌دهد، تا بحرانی شبیه به وضع کنونی پدید آورد.

روش استفاده از شعار اغواگر «ما می‌توانیم»، به دلیل محاسبه نادرست و متوهمانه یا با مقاصد شخصی یا مالی و حتی خرابکاری عمدی، منحصر به «واکسن ملی» نیست. این روش باید از اساس بی‌رحمانه نقد شود و راه منوط کردن سرنوشت ملت و جان انسان‌ها به طرح‌های غیرواقع‌بینانه و بلندپروازانه، و سودجویی‌های ناشی از این روش، مسدود شود.

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-07-31 15:44:52 آیا سخنان چهارشنبه رهبری (۶ مرداد ۱۴۰۰/ ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۱) درباره مذاکرات هسته‌ای، که در روزهای بعد بازار دلار و سکه را متأثر کرد، به معنای عدم توافق و پایان یافتن مذاکرات است؟‌

از منظر من، بحران نسبی کنونی در مذاکرات ایران و آمریکا طبیعی است با توجه به دوره انتقالی دولت در ایران و نیز تشدید وخامت وضع داخلی ایران که طرف آمریکایی را تشویق می‌کند به عدم نرمش. فشارهای کانون‌های ضد توافق نیز در این موضع آمریکا تأثیر دارد.

هم آمریکا و هم ایران به توافق امنیتی میان خود نیاز دارند. آمریکا، به دلیل فرسایشی شدن جنگ بیست ساله‌اش در منطقه (۲۰۰۱- ۲۰۲۱) و هزینه سنگین ۶٫۴ تریلیون دلاری آن، [۱] مجبور است از منطقه خارج شود، و هم‌اکنون بطور جدی در حال خارج شدن از منطقه است، و می‌داند که فروپاشی جمهوری اسلامی در کوتاه مدت ممکن نیست و در صورت تحقق موج بزرگی از آشوب در منطقه ایجاد خواهد کرد. ایران نیز به دلیل وضع اقتصادی خود نیاز مبرم دارد به این توافق و رفع تحریم‌ها.

بنابراین، از نظر من، تنش کنونی در مذاکرات موقت است و بیشتر وجه چانه‌زنی دارد برای تحمیل خواست‌ها بر طرف مقابل.

—-
۱- بنگرید به تحقیق زیر:

United States Budgetary Costs and Obligations of Post-9/11 Wars through FY2020: $6.4 Trillion
Neta C. Crawford
The Watson Institute, Brown University
November 13, 2019
https://bit.ly/3ymGUt6

هزینه آمریکا در دوران ۴۵ ساله جنگ سرد با شوروی ۸ تا ۹ تریلیون دلار تخمین زده می‌شود.

@abdollahshahbazi Open / Comment

2021-07-31 15:44:32 نگاهی به یادداشت سردار نقدی*

معضل اصلی این نگاه نشناختن انقلاب سایبری و اجتناب‌ناپذیر بودن این فرایند است. این همان نگاهی است که زمانی به رادیو، سپس به تلویزیون، و بعد از انقلاب به دستگاه‌های ویدئو کاست و سپس به ماهواره وجود داشت. توجه نمی‌کنند که پیام امام خمینی با یکی از مدرن‌ترین ابزارهای ارتباطی روز، نوار کاست، در سراسر ایران نشر یافت و به انقلاب اسلامی ایران منجر شد. در همان زمان مجله اکونومیست مقاله‌ای منتشر کرد درباره نقش تکنولوژی ارتباطاتی مدرن در پیدایش انقلاب اسلامی در ایران.

تعابیری که آقای نقدی به کار برده‌اند گویای این نگاه است: «سلطه بیگانگان بر فضای مجازی کشور»، «عزت و استقلال کشور در فضای مجازی»، «فضای مجازی کشور ما تحت مدیریت بیگانه است»، «نتیجه این وضع گسترش فحشا و اباحه‌گری» است. یادداشت من با عنوان «دولت و انقلاب»، مورخ ۲۱ تیر ۱۴۰۰/ ۱۲ ژوئيه ۲۰۲۱، ناظر به نگاه رایجی است که در مواضع سردار نقدی نیز پژواک یافته است:

https://t.me/abdollahshahbazi/5243

———-
* «شکوائیه دوم سردار نقدی»:

https://t.me/bidariymelat/140830

** برای آشنایی با مفهوم انقلاب سایبری و رفتار ایران بنگرید به:
«انقلاب سایبری» و سردرگمی ما، ۲۹ فروردین ۱۳۹۷/ ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
https://t.me/abdollahshahbazi/4512
پارادکس فیلترینگ، ۳۰ فروردین ۱۳۹۷/ ۱۹ آوریل ۲۰۱۸.
https://t.me/abdollahshahbazi/4514
و مباحث دیگری که با جستجوی «انقلاب سایبری» در این کانال دیده می‌شود.

@abdollahshahbazi Open / Comment