‍مردی که معتقد بود فیلم باید اول و وسط و پایان داشته باشد اما | CINEMANIA | سینمانیا

‍مردی که معتقد بود فیلم باید اول و وسط و پایان داشته باشد اما نه لزوماً به همین ترتیب، حالا زندگی‌اش را بر مبنای همین ایده به پایان رسانده است. او که پنج دهه پیش از این، شکوهمندانه، پایان سینما را اعلام کرده بود سرانجام با مرگی خودخواسته در ماهیت طول عمر تردید افکند. حالا ما مجبوریم، علاوه بر حرف‌زدن درباره‌ی رادیکالیسم مسحورکننده در متن فیلم‌های او، از شیوه‌ی مرگ متهورانه‌‌اش نیز سخن بگوییم. او زمانی که با اولین نشانه‌های ناتوانیِ حرکتی مواجه شد تصمیم گرفت به زندگی‌اش پایان دهد، همانند دُلوز ــ‌فیلسوفی که گدار پای ثابت صورت‌بندی‌های فلسفی‌اش بود‌ــ که چون از درمان بیماری ریوی مزمنش ناامید شد خود را از پنجره‌ی آپارتمانش بیرون انداخت تا، به قول سایمون کریچلی در کتاب فیلسوفان مرده، حتی شده لحظه‌ای شش‌هایش را از اکسیژن هوا پُر کند. اگر دلوز به تعبیر خودش گوزن کوهی بسته‌شده‌ای به دستگاه اکسیژن بود که دیگر نمی‌توانست سخن بگوید، گدار در اواخر عمر همچون عقابی بود در آستانه‌ی از کف‌دادنِ توانایی شکار، عقابی که غریزه‌اش حکم می‌کند اگر خود نتواند شکار کند به گوشتِ حاضر و آماده نیز لب نزند تا بمیرد، چون غذایی را که پنجه برای شکارش رنجه نکرده باشد در شأن خود نمی‌داند. این شبیه به همان توصیفی است که مشاور حقوقی گدار از قول او درباره‌ی امتداد وضعیت جسمانی‌اش در روزهای آخر ابراز کرده است. گدار نیز امتداد حیات در عین ناتوانی جسمانی را چیزی دور از شأن خود می‌دید و همچنان‌که پایان‌های ناگهانی خصیصه‌ای بنیادین در سینمای گدار محسوب می‌شود، با پایان‌دادن غیرمنتظره به زندگیِ خود، نسبت زندگی و فیلم‌هایش را به سطحی فراتر از آنچه تاکنون پرداخته شده بود رساند: فیلم همچون زندگی و زندگی همچون فیلم؛ گویی در نهایت پس از سال‌ها مجادله با هم‌سنگر قدیمی و دشمن سال‌های بعدش، فرانسوا تروفو، گدار مُهر تأییدی زده باشد بر هم‌ارزی مؤمنانه‌ی فیلم و زندگی.
زمانی منتقدی نوشته بود دو هنرمند را می‌شناسد که با کنار هم گذاشتن زندگی و آثارشان می‌توان کلیت قرن بیستم را شرح داد: بونوئل و البته برتولت برشت. این ادعا اکنون ضلع سومی هم دارد: ژان‌ـ‌لوک گدار، با این تفاوت که باید قرن بیست‌ویکم را هم به قرن بیستم علاوه کرد.

@CineManiaa | سینمانیا