2022-08-08 22:06:55
چرا دین، یک پیشنهاد نیست؟محمد علی میرزایی
◇◇◇◇◇◇
جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای زائری، از شخصیت‌های تأثیرگذار، روشنفکر، انقلابی و پاک میهن ماست. ادبیات جذاب، صراحت لهجه وبیان روشن، شجاعت در بیان حرفهایی که حق می‌داند و درک عمیق و جالبی که از این‌جا و اکنون جامعه اسلامی و انقلاب دارد از وی چهره ممتازی ساخته است.
از قضا بارها و بارها در سخن و نوشته، از ارزش و فایده اختلاف نظر و تنوع در تفکر گفته‌است.
نیز این را بگویم که این یاد داشت نقد او نیست بلکه نقد برداشت‌هایی است احتمالا با واژه #دین_یک_پیشنهاد_است نزد برخی پدید خواهد آمد. به تعبیر دقیق‌تر، نقد بنده به معنا و مراد ایشان نیست. توضیحات ایشان کاملا گویاست که مرادشان به طور دقیق، بار معنایی واژه #پیشنهاد نیست، در نتیجه ملاحظه بنده بر کاربرد این واژه است نه تفسیری که از طبیعت دین کردند.
بهتر است این‌گونه آغاز کنم که براستی برداشت شنونده(زیرا هنوز متن نشده است) از عبارت #دین_یک_پیشنهاد_است چیست؟ البته اگر کسی همه سخنان درست ودقیق ایشان را بشنود برداشت‌ها دقیق‌تر خواهد شد اما معمولا در دنیای مجازی این عبارات دهان به دهان و پست به پست گردش خواهد کرد و همه تفسیری از آن خواهند کرد که دلالت ظاهری واژه پیشنهاد افاده میکند و این همان نقطه استشکال بنده است.
آیا تعبیر پیشنهاد دهنده برای خدا درست است؟ به نظر بنده با توجه به مقام و جایگاه پروردگار عالم و نسبت آنتولوژیکی که با انسان دارد به کاربردن آن درست نیست. توضیح خواهم داد چرا؟
پیش از توضیح، ذکر این نکته لازم است که احتمالا مهم‌ترین شاخص دلالتی که باعث چنین #رهیافت و رویکردی شده #اکراهی_نبودن دین و #اختیاری بودن آن بوده است. اما آیا هر امر اختیاری را می‌توان #پیشنهاد نامید؟ پاسخ بنده روشن است. قطعا پاسخ، منفی است. دلیل نقضی آن قوانین جامعه است. مثال همه فهم و ساده، چراغ قرمز سر چهار‌راه است. کسی ما را مجبور به توقف در چراغ قرمز نمی‌کند. ماشین زیر پای ماست. فرمان در دست ماست. می‌توانیم گاز بزنیم و از چراغ قرمز عبور کنیم. تمام قوانین جامعه این‌طور است. قتل و جنایت هم همین است. قانونی ما را از این جنایت‌ها منع میکند اما کسی نگهبان مباشر ما نیست که اجازه قتل ندهد. شاهد آن هزاران قتل و جنایتی است که بر اثر مختار و آزاد بودن قاتلان و جنایتکاران روزانه اتفاق می‌افتد.
حال مجددا با قالبی تازه‌تر به سراغ پرسش قبل می‌رویم. آیا منع عبور از چراغ قرمز، قتل و جنایت، زنا، دزدی، ربا و...آیا این اوامر و نواهی را می‌توان به مثابه #پیشنهادات دولت به #شهروندان تلقی کرد؟ باز هم پاسخ بنده قطعا منفی است. دولت به شهروندان پیشنهاد نمی‌دهد که از چراغ قرمز عبور ن‌نید و مرتکب اختلاس و دزدی نشوید بلکه #دستور میدهد و #امر میکند و #نهی میکند و کسی،که گوش ندهد و مرتکب این اعمال گردد او را مجازات میکند. در حالی که اگر #پیشنهاد بود چنین حالتی نداشت.
به دین برگردم. دین، در تعریف مبنایی همه بزرگان مجموعه‌ای از باورها، رفتارها، ارزش‌ها، باید و نبایدهای جوارحی و جوانحی و برنامه‌های #لازم_الاجراست. گرچه خدای متعال انسان را با قوه قهریه مجبور نکرده و انسان را مخیر آفریده(مخیر آفریدن غیر از مخیر دانستن است) اما هزار بار از واژه #عذاب_الیم و #یعذبکم و #یعذبهم و #لأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ و امثال آن‌ها به کار برده است. معلوم می‌شود دین یک پیشنهاد نیست بلکه از جنس امر و نهی است.
خدای متعال به انسان پیشنهاد نمی‌کند بلکه چون خداست، آفریننده ماست، آگاه از سود و زیان ماست، هر چه بکن و نکن( =دین) دارد همه دستور است و نه از جنس پیشنهاد و صرف این‌که انسان قادر است دروغ بگوید و دست به جنایت بزند یا کفر بورزد و شرک پیشه کند، باعث تبدیل دین به #پیشنهاد نمی‌گردد.
دو نکته می‌ماند:
۱.اختلاف بنده با سخنور دانشمند در معنی و مراد نیست بلکه در کاربرد لفظ پیشنهاد و توصیف دین به آن است. صرفا اختلاف لفظی است تا برداشت ناصوابی از سخن نگردد.
۲. در دین هم پیشنهاداتی هست. برای مثال واجبات تخییری کاملا پیشنهادی اند. ترک همه ممکن نیست اما گزینه‌های متعدد برای حالت واحد ارائه شده است. این موارد قابل تعمیم به کلیت دین نیست.
اگر برداشت وتفسیر بنده از واژه #پیشنهاد نادرست باشد و بتوانیم بر قوانین الزامی جامعه وصف #پیشنهاد اطلاق کنیم در این صورت بنده خطا رفته‌ام و عذرخواهی می‌کنم.
@mohamad_ali_mirzaaei
1.7K views19:06
م
