ShakZi | شک‌زی

2022-01-27 12:12:38 یکپارچگی منطقی، حداقل نیاز یک نظریه است که موجب می‌گردد سایر دانشمندان آن را جدی بگیرند. یک نظریه خوب می‌بایست ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشد. مثلا باید بتواند در مقایسه‌ با نظریه‌های رقیب، توضیح بهتری از پدیده مورد نظر ارائه‌ دهد. اما مشکل اینجا است که ایده ملاقات فرازمینی‌ها از سیاره ما و زاد و ولد با انسان‌ها و پیشبرد فرگشت انسان بر روی زمین (از لحاظ زیست‌شناختی و فرهنگی)، نه تنها بسیار وابسته به حدس و گمان (speculation) است، بلکه در مقایسه با نظریه رقیب یعنی فرگشت حیات به شکلی که می‌شناسیم، سوالات جدید بسیاری را در ذهن ایجاد می‌کند.

بنابراین برخی اوقات باید حتی به یک نظریه که از نظر منطقی یکپارچه بوده و با برخی حقایق موجود مطابقت دارد، با دیده شک نگریست. مثلا داستانی که در خصوص نحوه ترور جان کندی، رئیس جمهور سابق آمریکا سر هم کرده‌اند، دارای حفره‌های بسیار زیادی است. درست است که تئوری‌های توطئه ادعا می‌کنند که می‌توانند همه چیز را توضیح دهند، اما این امر به اعتبار آنها نمی‌افزاید، بلکه درست برعکس، درستی آنها را زیر سوال می‌برد. بهترین توضیحات موجود در خصوص جهان آنهایی هستند که نه تنها از یکپارچگی برخوردارند، بلکه قابل تست کردن نیز می‌باشند. به عبارت دیگر، نظریه‌های خوب علمی آنهایی هستند که قدرت پیش‌بینی داشته باشند.

مثلا تئودیسه‌ها (theodecies)، سعی در توجیه وجود همزمان درد و رنج و بدی در جهان و یک خدای قادر مطلق و خیر خواه مطلق دارند.

ادامه مطلب در قسمت زیر Open / Comment

2022-01-27 12:12:38 اولین ویژگی این است که نظرات وی به میزان زیادی با حقایق مطابقت دارد. شاید از این گفته تعجب کنید و ممکن است فکر کنید این یک ویژگی مثبت بوده و من در حال تمجید از او هستم. اما باید بدانیم که ممکن است هر نظریه عجیب و غریبی با حقایق تطابق داشته باشد. مثلا این فرض که گوگل (Google) قصد دارد تا تمامی داده‌های موجود در جهان را تحت کنترل خود درآورد، با بسیاری از حقایق شناخته شده موجود تطابق دارد. به طور مثال، آنها از افراد بی‌شماری خواسته‌اند تا داده‌های شخصی خود را به آنها واگذار کنند، همچنین آنها یکی از موتورهای جستجوی شناخته شده در جهان را در اختیار داشته و به اطلاعات مرتبط با جستجوها دسترسی دارند. میلیون‌ها فایل در قسمت googledocs ذخیره شده است و برخی شرایط به گوگل اجازه می‌دهد اطلاعات ‌موجود را به سادگی انتشار دهد و ...

مسأله اینجا است که تطبیق با حقایق، به معنای ارائه بهترین توضیح ممکن در خصوص آن حقایق نیست. اگر گربه من ناپدید شود، ممکن است این فرض که این گربه منجی بشریت بوده و برای هدایت بشر فرستاده شده با برخی حقایق ارتباط داشته باشد، اما مسلما بهترین توضیح برای علت ناپدید شدن گربه من نیست. اما متاسفانه اکثر افراد در چنین مواقعی به سادگی تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

نکته دوم اینکه، نقطه نظرات وان دانیکن، از یکپارچگی درونی (internal consistency) برخوردار است. او نظریه خود را با دقت زیادی سر هم کرده و بنابراین تمامی بخش‌های مختلف آن، به طور یکپارچه‌ای با یکدیگر در ارتباطند. تعجب نکنید! این نیز یک‌ تعریف تمجید به شمار نمی‌رود.

ادامه مطلب در قسمت زیر Open / Comment

2022-01-27 12:12:37 «خدایان موجودات متافیزیکی نبوده‌اند که برگرفته از ذهن خلاق بشر باشند، بلکه موجودات فرازمینی (extraterrestrial) بوده‌اند که مدارکی از وجود خود را در سراسر جهان به جای گذاشته‌اند.»

اریک وان دانیکن (نویسنده کتاب ارابه خدایان)

وقتی نوجوان بودم، کتاب ارابه خدایان نوشته دانیکن را خواندم و سخت شیفته آن شدم. فرضی که در این کتاب آمده این بود که در زمان‌های باستان، تمدن‌های بیگانه (aliens) از زمین ملاقات کرده، آثاری را از خود به جای گذاشته و با انسان‌های آن زمان زاد و ولد کرده‌اند. دانیکن مدعی شده که نسل Nazca ها در پرو از فرازمینی‌ها به وجود آمده‌اند. همچنین آثار معماری و مهندسی شده شگرفی مانند استون هنج (Stonehenge) و اهرام ثلاثه مصر را از خود به جای گذاشته‌اند. وی مدعی است که داستان ظهور خدایان از آسمان‌ها، یک افسانه کهن نیست، بلکه داستانی واقعی از ملاقات موجودات بیگانه فرازمینی از سیاره ما می‌باشد.

دانیکن در مجموع ۲۶ کتاب نوشته و ۶۰ میلیون کپی از آنها به فروش رفته است. با این وجود، فرضیه‌های وی در بین افراد آکادمیک جدی گرفته نشده‌اند. در حقیقت مدارک به کار گرفته شده توسط وی بسیار ضعیف هستند. با این اوصاف، او چگونه موفق شده خوانندگان بیشماری را مجاب کند؟

فرض دانیکن، دو ویژگی دارد که علیرغم ضعیف بودن مدارک، آن را مجاب کننده جلوه داده است.

ادامه مطلب در قسمت زیر Open / Comment

2022-01-10 21:07:17 https://zandiq.com/2021/12/27/which-religion-is-best-for-you/ Open / Comment

2021-10-01 20:50:38 اگر به موضوع تفکر نقادانه علاقه دارید این کتاب رو از دست ندید، من برخی از مطالبش رو قبلا در کانال قرار دادم. ولی خب بخاطر با ارزش بودن این اثر توصیه میکنم خودتون کل کتاب رو حتما بخونید Open / Comment

2021-09-18 21:01:40 Open / Comment

2021-09-18 19:47:43 Open / Comment

2021-09-18 11:04:33 چگونه با اسلام برخورد کنیم

~امین قضایی

وقتی یک بچه مدرسه‌ای بودم، یک بار یکی از معلمان درحالی‌که به خیال خود در مورد شوروی توضیح میداد، گفت که آنها مذهب ندارند و هر کسی که فکر کند خدا وجود دارد، می‌گویند دیوانه است و باید وی را به تیمارستان برد... Open / Comment

2021-09-17 09:13:36 هر چند مد شده ادعا کنیم هر چیزی ممکن است! چنین ادعایی اشتباه است، چرا که بعضی چیزها هستند که ممکن نیست نادرست باشند و چیزهایی هستند که ممکن نیست درست باشند. به اولی‌ها مانند 2+2=4، همه‌ی مجردها بی‌همسرند و سرخ رنگ است درستی ناگزیر می‌گوییم، حال آن که دومی مانند 2+2=5، همه‌ی مجردها همسر دارند، سرخ رنگ نیست را نادرستی ناگزیر می‌نامند.
منطق، مطالعه درست‌اندیشی است. درنتیجه، اغلب به قوانین اندیشه، قوانین منطق اطلاق می‌شود. هر آنچه که این قوانین را نقض کند، منطقاً ناممکن است، و هر آنچه که منطقاً ناممکن باشد نمی‌تواند وجود داشته باشد. مثلا می دانیم که هیچ چهارگوش گرد، هیچ‌ مجرد ازدواج کرده، هیچ بزرگترین عددی وجود ندارد. چون این چیزها قانون ضدناپذیری را نقض می‌کنند. آن‌ها هم دارای یک ویژگی و هم دارای ضد آن هستند. و لذا خود متضادند‌. بنابراین قوانین اندیشه نه تنها مرزهای خردورزی بلکه مرزهای واقعیت را تعیین می‌کنند.
هر آنچه که با قوانین طبیعت ناسازگار باشد، به طور فیزیکی ناممکن است. مثلا پریدن گاوی از روی ماه ، به طور فیزیکی ناممکن است، چون چنین رخدادی قوانین حاکم بر فیزیولوژی گاو و گرانش را نقض می‌کند. ماهیچه‌های گاو اصلا نمی‌توانند نیروی لازم برای شتاب گیری گاو تا سرعت لازم برای فرار از گرانش زمین را فراهم کنند. اما پریدن گاو از روی ماه، منطقاً ناممکن نیست. در ایده‌ی گاو ماه‌پر، هیچ تناقضی وجود ندارد. به همین ترتیب در ایده‌ی خرگوشی که تخم رنگارنگ بگذارد، هیچ تناقضی وجود نخواهد داشت. پس امکان‌پذیری فیزیکی نسبت به امکان‌پذیری منطقی برداشتی محدودتر به شمار می‌رود، هر آنچه که از نظر فیزیکی ممکن است از نظر منطقی هم هست، ولی هر آنچه که از نظر منطقی ممکن است از نظر فیزیکی نیست.
نوعی امکان‌پذیری دیگر هم هست که دانستن آن سودمند است: امکان‌پذیری فنی. چیزی از نظر فنی ناممکن است که (فعلا) ورای توانایی ما برای انجام دادن آن باشد. مثلا، سفرهای میان کهکشانی بشر از نظر فنی ناممکن است، چون فعلا توانایی ذخیره‌سازی غذا و انرژی کافی برای سفر به کهکشانی دیگر را نداریم، با این حال امکان‌پذیری فیزیکی در کار نیست، چون انجام چنین سفری در برگیرنده‌ی هیچ‌گونه نقض قوانین طبیعت نیست. ما تنها فاقد تکنولوژی برای انجام چنین کاری هستیم.

@ShakZi Open / Comment

2021-09-02 18:41:28 مکانیک کوانتومی و ادراک فراحسی

~ تئودور شیک و لوئیس ون

پژوهش در مکانیک کوانتومی فرایندهایی فیزیکی را آشکار ساخته است که برخی افراد را معتقد کرده که آن‌ها دارای شباهتی باورنکردنی با موارد ادعایی ادراک فراحسی هستند. به طور اخص، نشان داده شده است که بین اشیایی که کاملا جدایند، می‌تواند برهمکنشی تقریباً آنی وجود داشته باشد. بنابراین آنان نتیجه گرفته‌اند که شاید توضیحی فیزیکی برای ادراک فراحسی در راه باشد.
مکانیک کوانتومی نظریه‌ای فیزیکی برای توضیح رفتار مولکول‌ها، اتم‌ها و ذرات زیر اتمی است و دستاوردهای الکترونیکی مانند کامپیوتر، CD، و اسکنرهای فروشگاهی به مدد آن میسر شده است. بنا به یک تفسیر مکانیک کوانتومی، هر دو ذره‌ای که در گذشته بر هم کنش داشته‌اند، به گونه‌ای جدایی ناپذیر با یکدیگر پیوند دارند، بنابراین هر آنچه بر سر یکی بیاید فوراً بر دیگری نیز اثر می‌گذارد، و مهم نیست که آن‌ها چقدر دور از هم باشند. بنا به نظر جان گریبن فیزیکدان «ذراتی که زمانی در یک برهمکنش با هم بوده‌اند، به نوعی اجزای یک سیستم باقی می‌مانند که نسبت به سایر برهمکنش‌ها با هم پاسخ می‌دهند.» از آنجا که بهترین نظریه‌ی خاستگاه گیتی، یعنی نظریه‌ی بیگ بنگ، می‌گوید که تمام ماده از یک نقطه در فضایی کوچک تر از قطر پروتون پدید آمده است، هر ذره‌ای در گیتی شاید به این شیوه‌ی اسرارآمیز به هر ذره‌ی دیگری «متصل» باشد.
فیزیکدانان دیوید بوئم و بی.جی.هیلی «برهم اتصالی کوانتومی سیستم های دوردست» را این گونه شرح می‌دهند: سیستم کوانتومی چند ذره‌ای را نمی‌توان به خوبی به صورت بخش‌های مستقل موجود، دارای روابط دینامیکی ثابت و مشخص بین هر بخش، تحلیل کرد. در عوض «بخش‌ها» در ارتباطی بی واسطه دیده می‌شوند، که در آن روابط دینامیکی آن‌ها به شیوه‌ای تقليل ناپذیر به حالت کل سیستم (و در واقع به سیستم‌هایی گسترده‌تر که آن‌ها درون آن‌اند و در اصل به کل گیتی) بستگی دارد.
بدین ترتیب به مفهومی جدید از یکپارچگی خدشه ناپذیر می‌رسیم که دیدگاه کلاسیکی تحلیل پذیری جهان به بخش‌های موجود جداگانه و مستقل را رد می‌کند.
ظاهراً چنین دیدگاهی بازتابی از این دیدگاه عرفانی است که همه چیز یکی است. اگر واقعاً هیچ نوع موجودیت‌های جداگانه وجود نداشته باشند، پذیرفتن برهم کنش لحظه‌ای بین اشیای به ظاهر دور از هم آسان‌تر می‌شود. چنانچه ذرات زیر اتمی بتوانند فوراً با هم در طول فواصل بسیار زیاد برهمکنش کنند، چرا انسان‌ها نتوانند؟
البته حتی اگر ذرات زیر اتمی در کنشی عجیب درگیر شوند، هیچ دلیلی ندارد که اجسام بزرگ‌تر نیز چنین کنند. آنچه که برای اجرا درست است حتما برای کل درست نیست. باور داشتن خلاف این امر، به مفهوم انجام مغالطه‌ی ترکیب‌بندی است. و حتی چنانچه اجسام بزرگ‌تر مانند انسان، بتوانند فوراً بر هم اثر بگذارند، هیچ دلیلی ندارد که اطلاعاتی با معنی بتواند بین آن‌ها رد و بدل شود. در واقع به دلیل عدم قطعیت موجود در رویدادهای کوانتوم مکانیکی، معلوم می‌شود که از ارتباطات کوانتومی نمی‌توان برای حمل سیگنال‌های بامعنی استفاده کرد. با وجود این، مکانیک کوانتومی نشان داده است که چیزها، به شیوه‌ای که چندین دهه پیش نامتصور بود، با یکدیگر ارتباط دارند. شاید درک کامل‌تری از مکانیک کوانتومی به توضیحی فیزیکی از ادراک فراحسی بینجامد. اما تا هنگامی که دانشمندان به درک بیشتری دست یابند، نظریه‌ی فیزیکی کاملا مناسب ادراک فراحسی چیزی بیش از یک امکان پذیری (منطقی) وسوسه انگیز نیست.

@ShakZi Open / Comment