ibrahim savalan

2022-06-25 19:07:37 پروفسور زهتابی‌نین بوتون قوهوملاری او اینسانی اورکدن سئویب اونونلا غرور دویورلار. اونلار زهتابی‌نی قبرستاندا دا بئله تک قویماییبلار و زهتابی‌نین مزاری‌نین کناریندا اولان مزارلارین هامیسی، پروفسورون یاخین قوهوملاری حئساب اولان زهتابی، اقدسی و رستمزاده عاییله‌لرینه عاییدیر. بو ایش او سببدن اؤنملیدیر کی بیر زامانلار زهتابی‌نین مزارینا بینا تیکمک مومکون اولسا، او مزارین اطرافیندا باشقا ایسنانلارا عایید مزار اولماز و کیمسه مانع اولمادان، او دیل و تاریخ قایناغینا مزار بیناسی تیکمک مومکون اولار.

اؤنجه‌لر یازمیشدیق کی زهتابی عاییله‌سی، زهتاب یا همن کیریشچی ایمیشلر و محض بونا گؤره، پروفسور زهتابی یازیلارینی «کیریشچی» ایمضاسیله یازمیشدی. کئچن نئچه ایلده، او مرحومون قوهوملاری، او عاییله‌نین یاشادیغی کوچه‌نین آدینی «کیریشچی‌لر کوچه‌سی» آدلاندیریبلار. و بیز بو بهانه ایله، پروفسور زهتابی‌نین قوهوملاری، او جومله‌دن زهتابی، اقدسی، رستمزاده، روزبه و باشقا عاییله‌لره، او داهی اینسانین میراثینی دوام ائتدیردیکلرینه گؤره، ساغول دئییب شوکرانلاریمیزی بیلدیریریک.


---------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-24 22:10:04 سالها پرپکانی کردند که میخواهیم با حفر تونلی آب رود زاب را به دریاچه اورمیه منتقل کرده، آذربایجان را احیا کنیم. وعده پشت وعده، سفر پشت سفر، ستاد احیا پشت ستاد احیا، بازدید پشت بازدید.

دوم تیر سال گذشته میخواستند از شاهکارشان جلوی دیدگان و لنز دروبین همه رونمایی کنند، که اوتوبوس حامل خبرنگاران واژگون شد و دو خبرنگار درگذشت. استاندار آذربایجانغربی گفت که از این اتفاقات همه جا میافتد و گَل و گُشاد نشستن عیسی کلانتری در برابر داغداران حادثه، نمکی بود بر زخم همه، خصوصا دریاچه نمکی اورمیه.

بعدها معلوم شد که در شکایت بازماندگان خبرنگاران، دادسرای اورمیه ادارات ذیربط را مجرم ندانسته و به آنها قرار منع تعقیب صادر کرده است. قرار بود آن بازدید، بازدید آخر باشد و دفعه بعد همه را برای جشن افتتاح دعوت کنند که چنین دعوتی صورت نگرفت. بعد گفتند که تونل، 22 بهمن افتتاح خواهد شد که نشد و باز وعده افتتاح پشت وعده افتتاح.

در این مدت طولانیِ احداث تونل، آب دریاچه چنان پسرفت کرده که دهانه تونل با آب موجود دریاچه فاصله کیلومتری پیدا کرده و ممکن است که پخش آب در آن مسافت وسیع، باعث شود آب خروجی تونل نرسیده به دریاچه، جذب زمین و هوا شود.

در مراسم افتتاح سد شهید مدنی تبریز، مسئولان افتتاح گفته بودند که «زمان تصویب این طرح، مطالعات زیست محیطی صورت نگرفته بوده، برای همین این سد بعد از افتتاح آبگیری نخواهد شد». برای همین بعید نیست که زمانی بگویند که «زاب هم با مشکل آب مواجه شده و انتقال این طرح توجیه زیست محیطی ندارد»، تا بهتر بدانیم که چقدر سرکاریم.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-23 12:11:55 شمال آراز دوم تیر را به نام بولبول و ساحل جنوبی آراز به نام صمد بهرنگی گره زده است که اتفاقا همانجا غرق شده است. این روز همچنین زادروز آنا آخماتووا، بزرگترین شاعر زن روسیه است.

تبدیل حرف خ به ح و برعکس، مانند خبر، حابر، خَرَنگه، حَرَنگه (بی‌نظمی غیرقابل تحمل)، احمق، آخماق، جناح، جیناخ در زبان ترکی به وفور دیده میشود. برای همین تاتارها و روسها، لغت احمد را آخمات تلفظ کرده، آنا نوه احمدخان را بصورت آنا آخماتووا شهره‌ی جهان کرده‌اند.

احمدخان جد مادری آنا، از خانهای تاتار بود که مانند اکثر خانها، نسبش را به چنگیزخان میرساند و آنا بجای فامیلی پدرش، فامیلی مادرش را برای خود انتخاب کرد. پدر و مادر او در 16 سالگی آنا از هم جدا شدند و او با مادر زندگی کرده، در 20 سالگی با شاعری ازدواج کرد که بعد از مدتی به جدایی انجامید. شوهر سابق آنا در آغازین سالهای حکومت شوروی تیرباران شد و آنا با تنها فرزندش لئو گومیلیف، زندگی سختی را در سایه دیکتاتوری استالین تجربه کرد. آنها به قصد آزار آنا، بارها پسرش را دستگیر کردند، بطوریکه لئو نزدیک 20 سال از عمرش را در زندان و تبعید گذراند و آنا در همه این سالها، برای یافتن خبری از پسرش مقابل درهای بسته زندانها به انتظار نشست. این کار آنا، بعدها از طرف مادران زیادی تکرار شده که نمونه‌هایش هنوز در سرزمین ما نفس میکشند.

با مرگ استالین، امثال لئو فرصت بازگشت به زندگی را یافتند و لئو تحصیل در رشته قومشناسی را پیش گرفته، بنیانگذار دانش قومشناسی جدید شده، به بررسی تاریخ و فرهنگ ملل ترک پرداخته، کتابهایی مانند تاریخ هون، تاریخ توران یا ترکهای باستان (بررسی تورکیوتها، گؤک‌ترکها و اویغورهای باستان بعنوان یک روند تاریخی)، کشف خزرستان (کاوشهای باستانشناسی آثار مانده از قوم خزر) را از خود به یادگار گذاشت. تلاش دیگر لئو در راستای اورآسیاگرایی (تلفیقی از اروپاگرایی و آسیاگرایی) بود که در آن اتحاد تمدنی و سیاسی ترک- روس را برای اروآسیا تجویز میکرد. این نظریات او در محافل سیاسی برخی کشورها همچنان موضوع گفتگو بوده و هوادارانی دارد و در دوره‌ی ریاست دیمیتری مدودوف و عبداله گل بر ترکیه و روسیه، توجه خاصی بدان میشد.

اشعار آنا از همان ابتدا بازگو کننده درد و رنج بود. اما گره خوردن سرنوشت او با سرنوشت میلیونها انسان باعث شد که اشعارش بازتاب کننده درد همه زجردیدگان سیستمهای استبدادی باشد.

------------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-22 23:38:02 اگر خبری با این مضمون که «رئیس مناطق آزاد تجاری گفته هفتاددرصد درآمد چابهار سهم چین و سی درصد سهم ایران است» منتشر شود، همه رسانه‌های فارسی و مخاطبانش به سبک قدیم «جامه دریده و نعره‌کنان سر به صحرا» می‌نهند. ولی دیروز که استاندار تهران گفت «هفتاددرصد ثروت کشور در تهران است» کسی جامه دریده، نعره‌کنان سر به صحرا ننهاد که کجاست عدالت، کجاست سهم سی استان دیگر و کجاست ایران برای همه ایرانیان؟

در اینستاگرامی 1500 کامنت برای این خبر نوشته شده بود، ولی نپرسیده بودند که چرا سی استان دیگر مجموعا سی‌درصد ثروت ایران را دارند؟ در حالیکه اکثر این افراد هر روز شعار «برابری همه ایرانیان در ایران فردا» را تکرار میکنند. آنها آنقدر احمق نیستند که شعار «زنده باد ظلم و مرگ بر عدل» بدهند، ولی در چنین مواقعی دستشان رو میشود که همچنان خواهان نابرابری در ایران و فربه‌تر شدن مرکز به بهای نابودی پیرامونند و استانداری هم که نمی‌فهمد این واقعه عین ظلم و نهایت بیعدالتی است، با خوشحالی ادامه میدهد که «این ظرفیت مناسبی برای پایتخت است».

اگر بخشی از این مردم نه موافق برنامه هسته‌ای ایرانند و نه نگران برجام، نه از قرادادهای 25 ساله و 26 ساله ناراحتند و نه به ایران فردا امید دارند، عجیب نیست. مسئله اینها حکومت قبلی، فعلی یا آتی نیست، بلکه مسئله‌شان آنهایی هستند که عادت به نابرابری مرکز پیرامون کرده‌اند و گاهی نیز از آن دفاع میکنند.

اگر ساکنان دور تا دور این کشور برادران و خواهران آنسوی مرزشان را بیشتر از هفتاددرصدی‌ها دوست دارند، عجیب نیست، اگر روزی بخشی از این مردم، آرزو میکنند که تخت سلطنت مطلقه صد ساله مرکز بر پیرامون به همراه پای‌تختش ویران شود، باز عجیب نیست. عجیب این است که هیچ موجود عاقلی برای بقای خود هم که شده باشد، هفتاددرصد ثروتش را در شهری تلنبار نمیکند که با قهر شش ریشتری طبیعت، همه چیز را دود شده، به هوا برود.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-22 01:15:34 مندن سورسالار، کئچن قیرخ ایلده لاپ قارا و لاپ فاجیعه‌لی گونوموز هانسی گون ایدی؟ دئیرم: 31 خورداد، 1369، دونیانین اون قیرغینلی زلزله‌لریندن بیری ساییلان منجیل، تاریم، رودبار و لوشان زلزله‌سی

آمارلارا گؤره، او دپرَمده 50 مین آدام حایاتینی ایتیریب، 60 مین آدام آغیر صدمه‌لر آلیب، 100 مین ائو و 700 کند تماملیه داغیلیب، 4 کند اهالیسی ایله بیرلیکده نقشه‌دن یوخ اولوب، داغ آخیب و بیر کندی آلتینا آلیب و یاریم میلیون آدام ائوسیز و دیدرگین دوشوبدور.

ایران ایقتداری اوولجه زلزله مرکزینی باشقا یئر قئید ائدیر و یاردیمجیلار اورا دوغرو گئدیرلر و تورپاق آلتیندا قالانلاری قورتارماق اوچون «قیزیل ساعاتلار» آدلانان ایلکین زامانلار دا ائله‌جه الدن گئدیر. جنگ تزه بیتمیشدی و اؤلکه ایمکانات باخیمیندان پیس دورمدا ایدی و بو بعضی صدمه گؤرنلرین اؤلومونه سبب اولدو.

یوزمینه یاخین عاییله بوتون وار یوخونو، ائو- ائشیگینی، مال- داوارانی الدن وئریب، اؤلنلرین دردلی خاطیره‌لرینی اورکلرینده قویلاییب، باشدان باشلامالی اولدو و یوواسی داغیلمیش تورکلرین بیر عده‌سی همه‌شه‌لیک تهران اطرافینا سیغیندی و بو مسئله، منطقه ده بؤیوک اؤلچوده ائتنیک دییشیمی‌نه سبب اولدو.

ائلینی تک قویمایان شاعیرلریمیز، او فاجیعه‌نی اوخشاییب آغلادیلار. زنگانلی هوشنگ جعفری، قاراداغلی عباس بارز، ماراغالی نادرفرید فتحی، موغانلی جعفر قره‌پور، کرجدن آلاو، تهراندان آذرمازندرانی و تبریزدن باریش، ایتگین، باقر رشادتی، نجاراوغلو، نوروز کریمی، سعید امیردادبر و مجید یالقیز کیمی شاعیرلر، او مصیبته شعرلر قوشدولار.

آدی و یادی ابدی یاشار، دوکتور محمدحسین مُبیین، اوچ آی تامام او منطقه‌ده قالیب، خالقینی درمان ائتمه‌یه چالیشدی، هئچ اولماسا اونلارین یانیندا قالیب، اونلارلا آغلاییب، اونلارا اومود وئردی و بئش گوندن سونرا، تورپاق آلتیندان دیری چیخان اوغلانا شعر یازدی:

گؤرورم بیر بالاجا اینجه قیزی/ خیردا کرپیچلری کوللوکدن آلیر
یئنی‌دن قوشلارینا لانه سالیر/ یئنه گردونه دووران دولانیر.

بئش گئجه، آلتی یاشیندا بیر اوشاق/ تورپاق آلتیندا اؤلومله ساواشیر
دیریلیک عشقی اؤلومله یاریشیر/ نام "انسان" سنه اوغلان یاراشیر.

-----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-20 18:43:13 سه سال قبل از مُد شدن سلام فرمانده و همخوانی هشتاد هزار نفری آن در استادیوم تهران، صدهزار تراکتوری در بازی این تیم با استقلال تهران (پرتماشاگرترین بازی آن هفته جهان) به نظامیان ترکیه سلام داده بودند، تا تبریز در این خصوص نیز شهر اولین‌ها باشد.

آن روزها هر رسانه‌ی فارسی زبانی، در حد توانش چیزی برعلیه تراکتور بلغور میکرد که البته در بیان نظرشان آزادند و طیفی از هواداران تراکتور خواهان افزایش شکاف بین این تیم و جهان فارسی هستند. سایت ایران‌وایر نیز گزارشی با عنوان «کانال اطلاع رسانی محمدرضا زنوزی برای ارتش ترکیه» به قلم پدرام قائمی منتشر کرد که پر از دروغ و ادعاهای اثبات نشده بود. کذب بودن آن گزارش ناشی از آن بود که نویسنده، یک کانال پرمخاطب متعلق به یکی از هواداران را کانال رسمی تیم در نظر گرفته، با این فرض غلط ، به کلی حکم غلط رسیده بود.

در آن گزارش آمده بود که «با دستور مستقیم فرماندهان سپاه، این تیم باید فقط از مربیان ترکیه‌ای استفاده کند». در حالیکه از زمان مالکیت زنوزی بر تراکتور تا زمان تحریر آن گزارش، تراکتور تنها یک مربی ترکیه‌ای (دنیزلی) داشت ولی نویسنده خواسته بود با نوشتن این دروغ و کشاندن پای سپاه و ترکیه به معادلات تراکتور، مخالفان سپاه و ایرانیان ضد ترکیه را برعلیه تراکتور بشوراند.

احمد جنتی سال 92 رفسنجانی را بدلیل کهولت سن رد صلاحیت کرد و رفسنجانی سه سال بعد درگذشت تا معلوم شود جنتی میدانسته که او چهار سال زنده نخواهد بود و نمیشد سکان چهار ساله کشور را به او داد. و حالا با رفتن ساغلام ترکیه‌ای و آمدن قربان بردیف ترکمن معلوم شد، ایران‌وایر میدانسته زمانی خواهد رسید که تراکتور نیز مانند اتلتیک بیلبائو تنها از مربیان خودی (از ترکیه تا ترکمنستان) استفاده خواهد کرد.

قربان بردیف ترکمن است و سالها در تاتارستان بوده، با ارتش تاتارها به مصاف روسها رفته و دوبار قهرمان شده و حالا با تیم آذربایجان به مصاف تیمهای روسیه‌ی خاورمیانه خواهد رفت. او بدشانس است که در جایگاه ساغلام نشسته و به این راحتی مقبول هواداران نخواهد شد. ولی قطعا هنگام خداحافظی مانند تونی، دنیزلی و ساغلام قلبش را برای همیشه در تبریز جا خواهد گذاشت که ارتباط بیشتر با ملتهای برادر، یکی دیگر از کارکردهای تراکتور است.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-19 18:48:11 پول دوست داشتنی‌ترین کشف بشر است و بن لادن گفته بود که با همه چیز آمریکا دشمنم ولی دلارش را دوست دارم. ولی این روزها، کسی وجود ندارد که در نزدیکان خودش مالباخته‌ای سراغ نداشته باشد. از انواع شرکتهای هرمی تا شرکتهای بظاهر مشاوره مالی، از بورسی که سران حکومت تبلیغش میکردند تا ارزهای دیجیتال، سیاهچال‌هایی برای پول این مردم شده، هر کدام به قدر وسعشان برای این جماعت دام پهن کردند.

در سریال آوای باران، شکیب موفق شد پول هنگفتی بدست آورد. کیانوش از او خواست تا پول را به بانک بگذارد، اما شکیب گفت که به این جور قرطی بازیهای امروزی اعتماد ندارد و پول را در جایی مخفی کرد. آنتونی گیدنز مینویسد که «برخی کشاورزان جنوب ایتالیا به بانکها اعتماد ندارند و ثروت خود را به صورت شمش طلا زیر بالشهای خود نگهداری میکنند و اعتماد کردن به بانکها از نظر تعداد زیادی از مردم روسیه کاری غیرمعمول است». پس چرا مردم ایران (بجز آقا شکیب) براحتی به بانکها، بورس و دولت اعتماد کرده، مالباخته میشوند؟

سالها پیش پسوند اسلامی نام بانکها و موسسات از دلایل اعتماد مردم به آنها بود و مردمی که بخاطر شبهه نزول و حرام شرعی از بانک گریزان بودند با یک پسوند اسلامی مشکلشان حل میشد. محمد قائد در مقاله «رویای تعبیر نشده اقتصاد صلواتی» مینویسد که اسفند ٥٧ شهاب‌الدین مرعشی نجفی، یکی از پنج مرجع پرمقلـّد آن روزگار، به پیروان بازاری‌اش گفت «بانکهای طاغوت پول من و شما و گوگوش را مخلوط می‌کردند» و این وضع معصیت‌بار باید در اسرع وقت خاتمه یابد. در تصوّر ایشان اسکناسهایی که مشتری به بانک می‌سپارد، باید مانند بقچه حمام عمومی، به اسم خودش جداگانه نگهداری شود. ولی همین تصور، شبهه مشتریان بانک را از بین برد و صندوق‌هایی با نام و القاب امامان و با ضمانت نامشان، مشتریان را دوشیدند و طیف زیادی از روحانیون جوان در انواع موسسات مالی فعال شده، مشوق سرمایه‌گذاری مردم در بورس شدند که در جذب حداکثری مردم نیز بی‌تاثیر نبودند.

اما علت اصلی اعتماد مردم و دادن پول عزیزتر از جانشان به دست کلاهبرداران، اینست که برای روز مبادا نیاز به پس‌انداز دارند، تخصص کافی برای سرمایه‌گذاری و منبع قابل اعتمادی برای مشاوره ندارند. صغیر و بی‌پناهند. با وجود بی‌اعتمادی به دولت، باز به دامنش برمی‌گردند و این بی‌پناهی و بی‌اتکایی در عرصه سیاسی نیز نمود یافته، آنها را گروگان دولت میکند.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-18 16:40:10 بیسوادی مسئولان ثبت احوال از فضای زبان ترکی و مزدوری آنها، به معضلی برای خانواده محمودی تبدیل شده تا آن خانواده در اخذ شناسنامه برای پسرشان خاقان با مشکلاتی مواجه شوند. خاقان نامی پسرانه است که ابتدا عنوان پادشاهان ترک و بعدها عنوان همه پادشاهان تاریخ بوده و احتمالا سران اداره ثبت احوال عبارت خاقان چین را در کتب تاریخی و خاقانی شیروانی را در کتب ادبی دیده‌اند ولی ادعا میکنند که خاقان نامی برای دختران است و از صدور شناسنامه به پسرانی مانند خاقان محمودی (و در گذشته به خاقان حمیدی شفیق) امتناع میکنند.

آنها نمی‌دانند که در ترکی علاوه بر خاقان، لغت خاقَن نیز وجود دارد که نامی برای دختران است و در گذشته بانوانی به این نام در اکثر شهرها وجود داشته است، ولی نام همه آنها در شناسنامه خاقان ثبت شده و حالا ثبت احوال بجای آنکه اشتباه خود در ثبت خاقان بجای خاقن را بپذیرد، پر رویی کرده و میگوید که خاقان نامی دخترانه است و حداد عادل توصیه اکید کرده که جنسیت اسامی لحاظ شود.

اولا در ترکی اسامی زیادی وجود دارد که مشترکاً برای پسران و دختران کاربرد دارند و زبان ترکی در تحمیل جنسیت به لغات به اندازه حداد عادل سختگیر نیست. ثانیا مونث شدن برخی اسامی با تغییر حرف آ به فتحه -َ در زبان ترکی امری رایج است و بنابراین قاعده، تخلص شعری دکتر حمید نطقی، آیتان و نام همسر ایشان آیتَن بود و اسامی زیادی مانند آکتان (پسر)، آکتن (دختر)، آکمان (دختر، پسر)، آکمن (دختر)، آیسان (دختر، پسر)، آیسَن (دختر)، ائلداش (پسر)، ائلدش (دختر)، ارسان (پسر)، ارسن (دختر، پسر)، تان‌آل (دختر، پسر)، تانَل (دختر)، سونال (پسر)، سونَل (دختر) و شانال (پسر)، شَنال (دختر، پسر) وجود دارند که با داشتن مفهوم یکسان و تنها با تغییر یک حرف، برای دختران و پسران بکار میروند تا خاقان یا خاقَن بودن صرفا در انحصار و اختیار یک جنس نماند و این دیدگاهی است که ثبت احوال و فرهنگستان حداد عادل از فهم آن عاجزند.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment

2022-06-17 19:48:53 فعل سؤمورمک (با تلفظ رایج سومورماق در آذربایجان) بمعنی مکیدن است و به پشه‌ای به بزرگی زنبور با چشمانی سبز که در باتلاقهای گرم زندگی کرده و خون گاو را می‌مکد، سؤمورگن (سومورقان) میگوییم. این فعل علاوه بر مکیدن آب و شیر به مکیدن خون دیگران و مکیدن نخاع از داخل… Open / Comment

2022-06-17 19:48:45 فعل سؤمورمک (با تلفظ رایج سومورماق در آذربایجان) بمعنی مکیدن است و به پشه‌ای به بزرگی زنبور با چشمانی سبز که در باتلاقهای گرم زندگی کرده و خون گاو را می‌مکد، سؤمورگن (سومورقان) میگوییم. این فعل علاوه بر مکیدن آب و شیر به مکیدن خون دیگران و مکیدن نخاع از داخل استخوان نیز اطلاق میشود و از همین ریشه فعلی به استثمارگر و استعمارگری که به بهره‌کشی از دیگران پرداخته، خون آنها را می‌مکد، در ترکی سؤمورگه‌چی میگوییم.

علی سلاجقه، رئیس محیط زیست، میگوید که با طبیعت کاری کرده‌ایم که استان اصفهان به «پیچیده‌ترین» استان محیط زیستی کشور در بحث آب، خاک و گیاه تبدیل شده است و باید این مشکلات را حل کنیم. یا او میخواهد با این جملات، برای بخشیدن پسمانده اعتبارات و متمرکز کردن اقداماتشان به اصفهان دستاویزی بسازد یا اینکه این سؤمورگن درست گفته و کار برای استعمارگران و پشه‌هایی که صد سال مشغول مکیدن خون و آب دیگران بوده‌اند نیز، پیچیده شده است.

شاید وضع محیط زیستی مناطق غیرفارس ایران زیاد پیچیده نباشد و ما با یک معادله یک مجهولی و ساده استیلای دیگران بر آب و خاکمان مواجهیم که باعث خشکی دریاچه‌ها و رودهایمان شده است. ولی وضع اصفهان پیچیده است زیرا آنها با مکیدن آبی که متعلق به لرها و عربها بود، اصفهان را به محیطی سبز در دل کویر تبدیل کرده‌اند ولی حالا ادامه این سؤمورگه ممکن نیست.

بن‌بستی استعمار بخاطر این نیست که آنها میخواهند سهمی از آب دیگران را به خودشان بازگردانند، بلکه دیگر آبی در رودخانه‌ها و خونی در رگهای زمین نمانده که بتوانند به این سؤمورگه ادامه دهند ولی آخرین تلاشهایشان را خواهند کرد تا این مشکلات پیچیده اصفهان را حل کنند که مثل کارهای دیگرشان ناموفق خواهند بود و آنها دیر یا زود، با این سرسبزی مسروقه وداع خواهند کرد.

----------
@ibrahimsavalan Open / Comment