سید‌یاسر جبرائیلی

2022-06-06 07:44:40 ‏ قدرت نظامی و پیشرفت اقتصادی

برخی لیبرال‌ها میان امنیت و پیشرفت دوگانه‌سازی کرده و نفی اولی را مستلزم رسدین به دومی می‌دانند. آنها پاکستان و مصر را مثال زده و می‌گویند این دو کشور جزو ۲۰ قدرت برتر نظامی جهان هستند، اما رتبه اقتصادی قابل‌توجه و منزلتی در جهان ندارند. این شبه‏مغلطه، یک پاسخ ضدمغلطه دارد و آن اینکه امریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، ژاپن، چین و هند که جزو ۱۰ قدرت برتر اقتصادی جهان هستند، جزو ۱۰ قدرت برتر نظامی جهان نیز هستند، اما پاسخ دقیق‌تر، باید پاسخگوی چرایی عقب‌ماندگی اقتصادی امثال مصر، پاکستان و روسیه با وجود قدرتمندی نظامی باشد‏ پاسخ این چرایی را باید در خطایی جست که این کشور‌ها در روابط اقتصادی خارجی خود مرتکب شدند و همان خطا، امروز به‌عنوان نسخه شفابخش اقتصاد ایران توسط لیبرال‌ها تجویز می‌شود: ادغام در نظم اقتصادی بین‌المللی که توسط امریکا و شرکایش پایه‌گذاری شده است.‏ پاکستان از ۳۰ جولای ۱۹۴۸ و مصر از ۹ می ۱۹۷۰ به موافقتنامه عمومی تعرفه تجارت (GATT) پیوستند، دروازه‌های خود را به روی کالا‌های خارجی گشودند و متعهد شدند از تولید داخلی حمایت نکنند. وقتی در سال ۱۹۹۵ نیز که سازمان تجارت جهانی تأسیس و جایگزین GATT شد، هر دو در همان سال نخست به‏ عضویت WTO درآمدند. در فصل سوم کتاب «دولت و بازار: الگویی پویا برای روابط متقابل» نشان داده‌ام که کشور‌های غربی چگونه با حمایت از تولید داخلی به بام پیشرفت رسیدند و با تأسیس نهاد‌هایی مانند GATT و WTO، اجازه حمایت از تولید داخلی را به کشوری، چون مصر که تا ۱۹۲۲‏ تحت‌الحمایه انگلیس بود و تازه از یوغ استعمار و استثمار رهایی یافته بود، ندادند، لذا اشتباه نباید کرد. نه امریکا، انگلیس و آلمان برای پیشرفت اقتصادی، هزینه در امور نظامی را حذف کردند و نه علت عقب‌ماندگی مصر و پاکستان، هزینه در تسلیحات به جای اقتصاد است. از قضا میان هزینه نظامی و پیشرفت کشور‌های پیشرفته امروزی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. چه، قدرت نظامی از دو جهت مولد قدرت اقتصادی است. نخست از این جهت که بدون امنیت، پیشرفت ممکن نیست (و چه زیبا فرمود آن پیر حکیم که داشتن امنیت، مستلزم داشتن «عزت» است و اینک می‌توان‏ دید که این شورش علیه امنیت، از سوی کسانی صورت می‌گیرد که نشان داده‌اند قائل به عزت ملی نیستند)؛ و جهت دوم اینکه، بسیاری از فناوری‌هایی که اهرم پیشرفت امثال امریکا شده‌اند، از پروژه‌های نظامی به حوزه‌های تجاری سرریز کرده‌اند.‏ میکروچیپ‌هایی که برای پردازش حجم وسیعی از اطلاعات و ذخیره اطلاعات در کامپیوتر‌ها و گوشی‌های شخصی تولید شده توسط شرکت اپل استفاده می‌شود، در واقع محصول برنامه‌های فضایی و نظامی امریکا هستند که در حوزه ارتباطات تجاری‌سازی شده‌اند. زیربنای تکنولوژی‌های اینترنت توسط سازمان‏ پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته (دارپا) در وزارت دفاع امریکا ایجاد شد. سامانه موقعیت‌یابی جهانی (GPS) از طریق برنامه ماهواره‌ای نظامی ناواستار وزارت دفاع امریکا ایجاد شد و همچنان از منابع عمومی تأمین مالی می‌شود. شرکت‌های کره‌ای کیا، سامسونگ، ال‌جی و دوو همه مجریان‏ پروژه‌های نظامی در دولت پارک چانگ هی بودند که پس از تحریم تسلیحاتی امریکا، رو به خوداتکایی نظامی آورد. این است که تجربه جهانی می‌گوید فناوری و قدرت اقتصادی ناشی از آن را باید در پروژه‌هایی نظیر ماهواره نور و موشک‌های دوربرد جست، نه در تنش‌زدایی با دشمن.
@syjebraily
متن کامل یادداشت "استراتژی بیشینه‌سازی قدرت" را می‌توانید از لینک زیر مطالعه فرمایید.
mshrgh.ir/1067149 Open / Comment

2022-06-05 21:52:46 ‏ چرا هر گرایشی به لیبرالیسم به نفی اسلام سیاسی می‌انجامد؟

ایدئولوژی لیبرالیسم به سبب اینکه مقوله آزادی را به عنوان دال مرکزی خود قرار داده است، «آزادی مذهب» را نیز به عنوان یک آزادی مضاف می‌پذیرد. این است که در میان پیروان لیبرالیسم هم می‌توان مسلمان یافت، ‌هم مسیحی هم لائیک‏ و هم بودائی. لیبرالیسم اما برای مذهب تا جایی شان آزادی قائل می‌شود که مذهب مرجع تعیین بایدها و نبایدهای فرد نباشد؛ ‌به عبارت دقیق تر، یک لیبرال مذهبی تا زمانی می‌تواند مذهبی باشد که قیود و باید و نبایدهای مذهبی او را محدود نکند. لیبرال‌های مذهبی‏ به طور عام و لیبرال‌های مسلمان به طور خاص، به سبب ماهیت دین اسلام از همان ابتدای پذیرش ایدئولوژی لیبرالی دچار تنش‌های عقلانی و تناقض‌های فکری می‌شوند. چه، اسلام دین تجویز بایدها و نبایدهاست و لیبرالیسم، هیچ باید و نبایدی خارج از اراده افراد را برای آنها نمی‌پذیرد.‏ مخصوصا زمانی که این تجویزهای دینی در حوزه اجتماعی مطرح می‌شوند، لیبرالیسم کمترین انعطافی از خود نشان نمی‌دهد. نفس عمل به دستورات دینی و پذیرش مرجعیت آنها با ابتدائی‌ترین ارزش‌های لیبرالی تباین دارد و اگر لیبرالیسم من باب اینکه «فرد آزاد است هر کاری که می خواهد انجام دهد»، اجازه عمل به دستورات فردی دین را می‌دهد، اما اجرای دستورات اجتماعی دین به سبب اینکه ممکن است بر خلاف میل دیگر افراد جامعه باشد و آزادی آنها را دچار مخاطره نماید، جزو خطوط قرمز لیبرالیسم شمرده می‌شود. لذاست که «اسلام لیبرال» یا «لیبرال مسلمان» همواره ترکیب‌های متناقض‌نما بوده‌اند. لیبرال‌های مسلمان برای حل این تناقض، راه را در حذف «مرجعیت اجتماعی اسلام» به عنوان مهم‌ترین دغدغه ضددینی لیبرالیسم دیده‌اند و از دریچه‌های گوناگون پا در این مسیر گذاشته‌اند،‏ اما نقطه اشتراک همه آنها ضدیت با حکومت اسلامی به عنوان تجلی اجتماعی و بازوی اجرایی و عنصر مهم مرجعیت بخش به احکام اسلام در عرصه جامعه است. نمی‌توان هم لیبرال بود و هم معتقد به اسلام سیاسی. این است که هر گونه گرایشی به لیبرالیسم، لاجرم سر از انکار اسلام سیاسی در خواهد آورد.
@syjebraily
متن کامل یادداشت "لیبرال ها، اسلام رحمانی و مسئله مرجعیت اسلام" را می‌توانید از لینک زیر مطالعه فرمایید؛
https://www.dana.ir/364752 Open / Comment

2022-05-24 22:58:39 پاسخ این پرسش بسیار مهم است که وقتی صرفا محل مناظره به یک دانشگاه مستقل منتقل شده، چرا یک طرف مناظره از پذیرش آن خودداری می‌کند؟ آقای مدنی‌زاده را دعوت می‌کنم در یک فضای مستقل به مناظره درباره سیاست‌های اقتصادی نئولیبرال، سابقه اجرای آنها و تبعات ویرانگرش برای مردم ایران بپردازیم.
نپذیرفتن این مناظره، در کنار آن دعوتنامه سوگیرانه و توئیت‌های موهن میزبان قبلی، صرفا شائبه یک طراحی سیاسی غیراخلاقی را تقویت می‌کند.
@syjebraily Open / Comment

2022-05-24 11:43:11 مرحوم ترکان و ماجرای توتال...

در مناظره‌ای با مرحوم آقای ترکان، به رفتار دولت آقای روحانی در اعتماد به شرکت فرانسوی توتال در واگذاری اطلاعات فاز ۱۱ پارس جنوبی به این شرکت نقد کردم. مستند حقیر، اظهارات آقای زنگنه وزیر وقت نفت بود که گفته بودند با توتال قرارداد رازداری امضا کرده و اطلاعات را به آن دادیم(سند اظهارت آقای زنگنه را در اینستاگرام ببینید). آقای ترکان استدلال واژگونی کردند که "توتال نقشه برداری کرده و به ما اطلاعات داده است، نه ما به توتال". خاطراتی هم از اینکه شخصا حاضر و ناظر بوده‌اند تعریف کردند. اما استدلال ایشان یک اشکال بزرگ فنی داشت که موجب شگفتی متخصصین امر شد. همان زمان تعدادی از متخصصین میادین نفت و گاز در واکنش به صحبت‌های آقای ترکان گفتند که میادین، مانند موجودات زنده هستند و مدام در حال تغییر و تحول. اطلاعات امروز یک میدان، با اطلاعات روز اول نقشه‌برداری در بیست سال پیش، زمین تا آسمان متفاوت است. با این وجود، مستند عرایض حقیر، سخنان آقای زنگنه در مجلس بود که به ارائه اطلاعات به توتال اعتراف کرده بودند. استدلال غلط آقای ترکان در آن مناظره، هر از گاهی برای تخطئه و ناسزاگویی به حقیر منتشر می‌شود. اما خوب است ناسزاگویان این پرسش را پاسخ دهند که اگر توتال این اطلاعات را در اختیار داشت، چرا وزارت نفت ما به تصریح وزیر با آن قرارداد رازداری امضا کرد و اطلاعات را تقدیمش کرد؟ چرا آقای زنگنه گفت اگر توتال از اطلاعات ما سوء استفاده کند، از آن شکایت می‌کنیم؟
ناسزاگویی‌ها، شاید باعث شود افرادی ناآگاه به ماجرا فریب بخورند و کف و سوت بزنند، اما باعث تغییر واقعیت‌ها نمی‌شود. متاسفانه، اطلاعات حساس فاز ۱۱ پارس جنوبی تقدیم شرکتی شد که در قسمت جنوبی میدان، مشغول برداشت گاز برای قطر بود و امروز نه کسی می‌تواند سوء استفاده از این اطلاعات را پیگیری کند و نه از آقای زنگنه خبری هست که پاسخگوی ماجرا باشند. منافع مردم ایران است که در این میان، قربانی شده است...

@syjebraily Open / Comment

2022-05-23 22:47:27 یکی از تجویزهای صندوق بین‌المللی پول برای اقتصاد ایران، افزایش نرخ ارز بوده است. خاطرم هست چند سال پیش مدیر بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی IMF رسما توصیه کرد که ایران "برای کنترل نرخ تورم، نرخ رسمی ارز را تا سطح نرخ بازار افزایش دهد". نئولیبرال‌هاای وطنی نیز همین نسخه را پیاده کردند و قیمت ارز را افزایش دادند و ارزش ریال را بیش از پیش تضعیف کردند. یکی از استدلال‌های واژگونی که برای این کار از طرف آقای #مسعود_نیلی ارائه شد، این بود که افزایش نرخ ارز در جهت حمایت از تولید داخلی در برابر رقبای خارجی و توسعه صادرات است. در این سخنرانی که سال ۹۷ در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل ارائه شد، به بررسی منطق حاکم بر این استدلال پرداختم.
@syjebraily Open / Comment