MPSC Polity

2022-09-26 13:15:14 विधेयकाचे रूपांतर विधिनियमात होण्यासाठी त्यांला तीन टप्प्यातून जावे लागते.

· करात कपात किंवा कर रद्द करण्याविषयी तरतूद असलेले विधेयक राष्ट्रपतीच्या शिफारशीशिवाय मांडता येतो.

· सामान्यत: वित्त विधेयकाची मसंडणी व प्रविष्टीकरण राष्ट्रपतींची शिफारस असल्याशिवाय शक्य होत नाही.

· वित्त विधेयकाची मांडणी राष्ट्रपती यांच्या शिफरशीवरून केली जाते.

· विधेयक वित्त विधेयक आहे/नाही असा प्रश्न उद्भवचल्यास अंतिम निर्णय लोकसभेचे सभापतीचा असतो.

· वित्त विधेयक हे कर, कर्जे व खर्च याबाबत असते.

· वित्त-विधेयक प्रथमत: लोकसभेत मांडले जाते.

· सर्व वित्त विधेयके (Financial Bills) ही धन विधेयके (Money Bills) असतात.

· राज्यघटनेच्या कलम ३३० व ३३२ अनुसार लोकसभा व राज्याच्या विधानसभांनी अनुसूचित जाती व जमातींसाठी खास राखीव जागा ठेवल्या आहेत.

· लोकसभेमध्ये केंद्रशासित प्रदेशांमधून १३ सदस्य निवडले जातात.

· लोकसभेच्या पहिल्या मध्यावधी निवडणुका १९७१ मध्ये घेण्यात आल्या.

· आणीबाणीच्या काळात लोकसभेचा कार्यकाळ एक वर्ष पर्यंत वाढवता येतो.

· राज्यसभा कधीच बरखास्त केली जात नाही.

· राज्यसभेच्या सभासदाचा कार्यकाळ ६ वर्षाचा असतो.

· लोकसभेने पारित केलेले व राज्य सभेकडे शिफारशीकरिता पाठवलेले वित्त विधेयक १४ दिवसात परत पाठवणे हे राज्यसभेवर बंधनकारक आहे.

Open / Comment

2022-09-26 13:15:14 · संसद

एका वर्षात संसदेची कमीत कमी तीन अधिवेशने घ्यावी लागतात.

· संसदेच्या दोन अधिवेशनामधील अंतर (कालावधी) जास्तीत जास्त सहा महिने असू शकतो.

· नागरिकत्व नियमित करण्याचा अधिकार संसदेस आहे.

· राज्यघटनेतील तरतुदी बदलण्याचा अधिकार केवळ संसदेला आहे.

· घटनेच्या कलम ३०२ नुसार विविध निर्बंध लादण्याचे अधिकार संसद यांना आहेत.

· संरक्षण या विषयावर कायदा करण्याचे सर्वस्वी अधिकार संसदेस आहेत.

· जेव्हा राज्यात राष्ट्रपती-शासन कलम ३५६ अन्वये लागू होते, तेव्हा राज्य यादीतील कर कायदे संमत करण्याचे अधिकार संसद अथवा संसदेने विहित केले प्राधिकारी यांना आहेत.

Open / Comment

2022-09-26 13:14:48 भाग 8 : केंद्रशासित प्रदेश (संघ राज्यक्षेत्र)

कलम 239 : केंद्रशासित प्रदेशांचे प्रशासन

कलम 239अ : विशिष्ट केंद्रशासित प्रदेशासाठी स्थानिक विधीमंडळ व मंत्रिमंडळ किंवा दोन्ही निर्माण करणे.

कलम 239अ-अ : दिल्लीच्या बाबतीत विशेष तरतूद

    कलम 239अ-ब : घटनात्मक यंत्रणा अपयशी ठरल्यासंदर्भात तरतूदी

कलम 239 ब : विधीमंडळाच्या विरामकाळात अध्यादेश काढण्याचा राष्ट्रपतीचा अधिकार

कलम 240 : विशिष्ट केंद्रशासित प्रदेशासाठी कायदे करण्याचा राष्ट्रपतीचा अधिकार

कलम 241 : केंद्रशासित प्रदेशासाठी उच्च न्यायालये

कलम 242 : (रद्द)


Open / Comment

2022-09-26 13:14:45 भाग 1: संघराज्य क्षेत्र कलम 1 ते 4

यामध्ये एकूण 4 कलम आहेत व या भागाचे नाव संघराज्य व त्याचे राज्य क्षेत्र असे आहे.


कलम 1
यानुसार संघाचे नाव भारत आणि India असे असेल. यामध्ये एकूण 28 राज्य व 9 केंद्रशासित प्रदेश आहेत. व या सर्वांना मिळुन संघराज्य क्षेत्र बनलेले आहेत. स्वातंत्र्याच्या वेळी देशामध्ये 11 ब्रिटिश प्रांत आणि 562 देशी संस्थनिके (राजेरजवाडे) एवढे मिळून देशाचे क्षेत्र होते. यापैकी 20 देशी – संस्थानिके हे पकिस्तानमध्ये गेले. 542 पैकी 539 संस्थानिके भारतात विलिन झाले. व तीन संस्थाने

(1)जूनागढ (2) हैद्राबाद (3) J & K

यांच्या विलिनीकरणामध्ये समस्या निर्माण झाली. हैद्राबाद आणि जुनागड ही संस्थाने शासक मुस्लिम आणि बहुसंख्य जनता हिंदू या नावाखाली भारतात विलिन करण्यात आली. तर जम्मू व काश्मीरवर पाकिस्तानने केलेले आक्रमणामुळे राजा हरिसिंग यांच्या सहमतीवरून हा प्रांत भारतात विलिन करण्यात आला.


1946 च्या त्रिमंत्री योजनेनुसार देषामध्ये 11 प्रांत आणि 542 देशी संस्थानिका मिळून A, B, C, D या स्वरूपाचे राज्य बनवण्यात आले.

पूर्ण मराठवाडा हैद्राबादच्या निझामाच्या ताब्यात होता. तो भारत स्वात्रंत्र्यं झाल्यावर 1948 मध्ये भारतात विलिन झाला. 1965 मध्ये India & Pak War च्या वेळेस लालबहादुरशास्त्री PM होते.

Open / Comment

2022-09-26 12:31:36 Open / Comment

2022-09-24 04:31:00 Open / Comment

2022-09-24 04:30:56 Open / Comment

2022-09-24 04:30:55 Open / Comment

2022-09-23 17:30:18 जाहिरात क्रमांक 52/2022 पोलीस उपनिरीक्षक मर्यादित विभागीय स्पर्धा मुख्य परीक्षा 2021 चा निकाल आयोगाच्या संकेतस्थळावर प्रसिध्द करण्यात आला आहे. https://mpsc.gov.in/downloadFile/english/5854

MPSC चे अधिक अपडेट जाणून घेण्यासाठी जॉईन करा. @MPSCAlerts Open / Comment

2022-09-23 11:02:52 पंचायत राज: सरपंचांची थेट जनतेतून निवड (IMP Lecture)

23 सप्टेंबर सायंकाळी 6:00 वाजता

खालील लिंक वर जाऊन SET REMINDER वर क्लिक करा, जेणेकरून विडिओ सुरू होण्यापूर्वी काही मिनिटे तुम्हाला विडिओ सुरू होणार असल्याचे नोटिफिकेशन मिळेल.

लिंक - https

Open / Comment